51. Сурат АЗ-ЗАРИЙАТ

Даржош дерш
(Маккахь доьссина‚ дерриге а 60 аят)
Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчу Делан цIарца


1 Аят
Даржош долчех[1] /дуй боу Ас/ даржорах тера. وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا
2 Аят
Мох д1асалелош долчарах[2] /дуй боу Ас/. فَالْحَامِلَاتِ وِقْرًا
3 Аят
Лелаш долчарах[3] атта /дуй боу Ас/. فَالْجَارِيَاتِ يُسْرًا
4 Аят
ГIуллакх доькъуш долчарах[4] а /дуй боу Ас/ : فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْرًا
5 Аят
Шуна еш йолу ваIда бакъъерг ма ю. إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ
6 Аят
Бекхам д1ахIуттур болуш ма бу. وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ
7 Аят
Стигалах /дуй боу Ас/, шена /седарчий дIасалела/ некъаш долчу[5]. وَالسَّمَاء ذَاتِ الْحُبُكِ
8 Аят
Баккъалла а, шу тайп-тайпанчу дашехь[6] ма ду. إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُّخْتَلِفٍ
9 Аят
Iехо цунах[7] ша Iехвелларг /шайтIано Iехийнарг/ يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ
10 Аят
Байина /неIалт аьлла/ харцлуьйш берш. قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ
11 Аят
Шаьш жехIаллина чохь гIопал хилларш. الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ
12 Аят
Цара хоьтту: "Маца хир ду бекхаман де?" يَسْأَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ
13 Аят
Оцу дийнахь уьш цIарна тIехь питане[8] лоьцур ма бу. /Жоьжахате лохкур ма бу/. يَوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ يُفْتَنُونَ
14 Аят
"Iовша шайн питана[9]  /олуш/.  ХIара ду и ша аш сихдеш хилларг". (Жоьжахатин Iазап). ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَذَا الَّذِي كُنتُم بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ
15 Аят
Баккъалла а, /Делах/ кхоьрурш бошмашкахь а‚ шовданашкахь а /хир/ бу إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
16 Аят
Схьаоьцуш шаьш Кхиош-Кхобучо шайна делларг. Баккъалла а, уьш хилира цул хьалха диканиг деш. آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُحْسِنِينَ
17 Аят
Уьш хилира кIеззиг бен доцуш буса шаьш наб яр. كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ
18 Аят
ТIаьххьа буса шайна /Деле/ гечдар доьхуш. وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ
19 Аят
Шайн даьхнина (хьола) чохь хьакъ долуш доьхучунна а‚ ша /рицкъах/ хадийна волчунна[10] а. وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ
20 Аят
Лаьттахь а делилаш ма ду /ч1ог1а Делах/ тешачарна.[11] وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِّلْمُوقِنِينَ
21 Аят
Шу шаьшкахь а /делилш ду/‚ шуна ца го? وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ
22 Аят
Стигалахь ду шун рицкъ а (догIа‚ шеца дерриг хIума кхуьу), шуна хир ду аьлларг а. (Аш йинчу Iамалашна дуьхьал бекхам). وَفِي السَّمَاء رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ
23 Аят
Стигал а‚ латта а Кхиош-Кхобучух /дуй боу Ас/ иза бакъ ма ду, шу хабар дуьйцуш хилар санна. فَوَرَبِّ السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِّثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنطِقُونَ
24 Аят
Хьоьга хабар деъний /я Мухьаммад/ ИбрахIиман сийлахьчу хьешех лаьцна? هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ
25 Аят
Ойла е! Уьш[12] чоьхьа бевлира и волчу‚ цара элира: "Салам!" Цо элира: "Салам", /шега элира цо/: "Ца бевза нах /бу-кх/". إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ قَوْمٌ مُّنكَرُونَ
26 Аят
Иза (ИбрахIим) вахара шен нах болчу‚ веара дерстана эса далош /хьешашна де/. فَرَاغَ إِلَى أَهْلِهِ فَجَاء بِعِجْلٍ سَمِينٍ
27 Аят
Цо иза (эса дийна‚ цуьнан кхерзина я кхехкийна жижиг) царна гергаозийра‚ элира: "Аш ца доу?" فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ
28 Аят
Иза царах кхеравелира[13]. Цара элира: "Ма кхера!" Цара цунна кхаъ баьккхира‚ хьекъале волу кIант /Исхьакъ/ хир ву аьлла. فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قَالُوا لَا تَخَفْ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ
29 Аят
Дуьхьалъеара цуьнан зуда[14], чIогIа мохь бетташ‚ цо шен юьхьах тIара деттара‚ ōлура: "Бер ца хуьлу къена зуда яй ша-м!" فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ
30 Аят
Цара элира: "Иштта аьлла хьо Кхиош-Кхобучо. Баккъалла а, Иза хьукаме верг а ву‚ хууш верг а ву". قَالُوا كَذَلِكَ قَالَ رَبُّكِ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ
31 Аят
Цо (ИбрахIима) элира: "Шун хIун гIуллакх ду‚ хIай дахкийтинарш?" قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ
32 Аят
Цара элира: "Тхо дахкийтина къинош дечу къомана тIе. قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَى قَوْمٍ مُّجْرِمِينَ
33 Аят
Царна даийта поппаран[15] тIулгаш, لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن طِينٍ
34 Аят
Хьо Кхиош-Кхобуш волчунна (Далла) гергахь тIаламза болчарна билгалдина хилла долу". مُسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ
35 Аят
Оха арабехира цу чохь[16] хилла болу муъма нах. فَأَخْرَجْنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
36 Аят
Тхуна ца карийра цу чохь /Далла/ муьтIахь болчарах цхьа цIа бен. فَمَا وَجَدْنَا فِيهَا غَيْرَ بَيْتٍ مِّنَ الْمُسْلِمِينَ
37 Аят
Оха дитира цу чохь делил[17] лазош долчу Iазапах кхоьруш болчарна. وَتَرَكْنَا فِيهَا آيَةً لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ الْعَذَابَ الْأَلِيمَ
38 Аят
Мусагахь а /делил дитира Оха/, Оха вахийтича иза ФирIавна тIе билгалчу бакъонца. وَفِي مُوسَى إِذْ أَرْسَلْنَاهُ إِلَى فِرْعَوْنَ بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ
39 Аят
Иза (ФирIавн) юхахьаравелира шен бIанца /Мусан дин тIе ца лоцуш/‚ элира: "Бозбуунча ву‚ я жинех ву". فَتَوَلَّى بِرُكْنِهِ وَقَالَ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ
40 Аят
Оха схьалецира иза а‚ цуьнан эскар а‚ кхоьссира уьш хIорда чу‚ иза (ФирIавн) шен бехк баккха хьакъ долуш ву /ша элчане ийман ца дилларна‚ ша Дела ву бахарна/. فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٌ
41 Аят
Iадашкахь а /делил ду шуна/. Оха бахийтира царна шайн тIаьхье хадош болу мох. (Шеца догIа доцу, беркат доцу мох). وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ
42 Аят
Ца юьтуш ша тIе кхаьчна йолу хIума яхкаелла хIума йой бен. مَا تَذَرُ مِن شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلَّا جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ
43 Аят
Самудашкахь а /ду делилаш/. Цаьрга элира: "/Дуьненца зовкх хьоьгуш/ дāха /шаьш х1аллакдаран/ хан тIекхаччалц". وَفِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّى حِينٍ
44 Аят
Шаьш Кхиош-Кхобучун гIуллакхах дIабирзира уьш‚ уьш схьалецира мохо, шаьш хьоьжуш лаьтташ. فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنظُرُونَ
45 Аят
Царна ца мегира гIовтта а‚ шайна гIо деш а ца хилира уьш. فَمَا اسْتَطَاعُوا مِن قِيَامٍ وَمَا كَانُوا مُنتَصِرِينَ
46 Аят
Нухьан къомах а хьалха /хилира делил/. Уьш хилира песакъ къам. وَقَوْمَ نُوحٍ مِّن قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ
47 Аят
Стигал Оха юьйгIира нуьцкъаллица. Баккъалла а, Тхо ницкъ кхочуш ду. وَالسَّمَاء بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ
48 Аят
Латта даржийра Оха‚ Тхо дика даржош дерш ду. وَالْأَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ
49 Аят
Массо а хIуманах Оха кхоьллира шишша‚ аш ойла йийр яцара те. وَمِن كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
50 Аят
/Элира Нухьас/: "Д1адовда Деле. Со шуна Цуьнгара билгала кхерамча ву. فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ إِنِّي لَكُم مِّنْهُ نَذِيرٌ مُّبِينٌ
51 Аят
Ма хилийта Делаца кхин дела. Со шуна Цуьнгара билгала кхерамча ву". وَلَا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ إِنِّي لَكُم مِّنْهُ نَذِيرٌ مُّبِينٌ
52 Аят
Иштта ца веана царал хьалха хиллачаьрга а цхьā а элча‚ цара олуш бен: "Бозбуунча ву, я жинех ву". كَذَلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ
53 Аят
Цара вовшашна цуьнца весет дора те? ХIаъ. Уьш дозанех даьлла къам ду-кх. أَتَوَاصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ
54 Аят
Юхавала царах (бита уьш)‚ хьуна бехк буьллур бац. فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَمَا أَنتَ بِمَلُومٍ
55 Аят
Хьехам бе‚ хьехамо пайда бо муъма нахана. وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَى تَنفَعُ الْمُؤْمِنِينَ
56 Аят
Ас ца кхоьллина жинаш а‚ адамаш а Сайна Iибадат[18] дан бен. وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ
57 Аят
Суна ца деза цаьргара цхьа а рицкъ‚ Суна ца деза цара суна даар далар. مَا أُرِيدُ مِنْهُم مِّن رِّزْقٍ وَمَا أُرِيدُ أَن يُطْعِمُونِ
58 Аят
Баккъалла а, Дела ву тIеттIа рицкъ луш верг а‚ ницкъ берг‚ чIогIа верг а. إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ
59 Аят
Баккъалла а, зулам диначарна /Iазапах/ дāкъа ду, шайн /хьалха хиллачу/ накъостийн декъах терра‚ Со сих ма войла цара /Iазап доссо/. فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِّثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا يَسْتَعْجِلُونِ
60 Аят
Бāла бу цатешначарна шайна ваIда йина йолчу шайн дийнера[19]. فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِن يَوْمِهِمُ الَّذِي يُوعَدُونَ
[1]Мох  латта даржош болу, цхьана меттигера кхечухьа г1ум кхоьхьуш болу.
[2]Мархаш, догIанах юьзна.
[3]Кеманаш‚ хина тIехула атта лелаш долу.
[4]Маликаш‚ догIа дахьаш а‚ лешна рицкъ луш а‚ и. дI. кх. Х1ор малик цхьана г1уллакхна т1ех1оттийна ду: Джабраило пайхамаршка Делан ваьхьий д1акхачадо, Микаило рицкъ а, къинхетам а боькъу, Исрафило, къематде деъча, сур локхур ю, 1израило синош схьаоьцу . . . Оцу хьалха мел хьехийнчаьрца дуй боу, Дела церан сийлалла гайтархьама а, х1ума исбаьхьа кхолларехь Делан ницкъана т1е адамийн тидам бахийтархьама а.
[5]Ибн-1аббаса аятан маь1на ч1ог1а хаза нийса стигал, аьлла дина
[6]Пайхамаран хьокъехь: шаIир ву‚ бозбуунча ву… бохуш.
[7]Элчане а‚ Къуръане а ийман дилларх.
[8]"Питана" бохург кхузахь 1азап я бекхам бохучун маь1нехь далийна Дала.
[9]Питана – кхузахь: жоьжахатин 1азап.
[10]Царна закат я саг1а луш.
[11]Лаьтта т1ехь мел йолчу х1умано (яраш, бецаш, дитташ, дийнаташ, лаьмнаш, х1ордаш, хиш, нехан тайп-тайпана меттанаш, беснаш, церан кхетаман даржаш тайп-тайпана хилар…) шен исбаьхьаллица, шен хазачу низамца нисдо вай уьш кхоьллина, Кхиош-Кхобург Ша хьекъале волу, нуьцкъала волу, цхьаъ волу Аллах1-Дела хиларна т1е.
[12]ИбрахIиман хьеший  маликаш (12 я 13 хилла уьш).
[13]Хьеший юучу х1уманах 1отта ца белча.
[14]ИбрахIиман зуда  Сарат.
[15]Поппар – топпар.
[16]ЛутI къоман ярташкара‚ уьш хIаллакъяле.
[17]Делил – кхузахь: билгало, 1аламат. Вōн лелачарна дуьненахь а 1азап хир дуйла хоуьйтуш билгало.
[18]1ибāдат – 1арбашха :عبادة - Далла г1уллакх дар, Дала т1едихкина вāжибаш кхочушдар, Дала хьāрам динчух генавалар. "1ибадат" бохучун маь1на мелла а шуьйра ду. Цо чулоцу массо а дег1ана, адамашна оьшуш долу г1уллакх хьаналчу, Шари1ато магийначу кепара Дела дуьхьа аьлла, нигатаца дар: шена а, шен доьзална а хьанал рицкъ карор, шена т1ехь долу хьакъ долчеран хьаккъаш кхочушдар, юьртана, махкана, халкъана г1уллакх дар, Дала мел кхоьллинчу х1уманца хаза юкъаметтиг лелор… Шена 1ибадат дарна Дала ял ло уггар лахарчу барамехь цхьана мēлана дуьхьал уьттаза сов а луш.
[19]Ч1ог1а 1азап хир ду цатешачарна къематдийнахь.