3. Сурат АЛ-IИМРАН

Iимранан доьзал

(Мадинатехь доьссина‚ дерриге а 200 аят).



Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчу Делан цIарца.

1 Аят
Алиф-лам-мим 1 . الم
2 Аят
Аллах1 /цхьа Дела/ ву‚ кхин дела вац И бен‚ Ша дийна ву‚ гуттар лаьтташ ву /Шен лейн гIуллакхаш кхочушдеш/. اللّهُ لَا إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
3 Аят
Цо хьоьга диссийна хьакъ-бакъ а долуш‚ шел хьалха хилларг бакъдеш а долу жайна (Къуръан). Цо доссийна/Мусага/ Таврат а, / Iийсага / Инжил а نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنزَلَ التَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ
4 Аят
Хьалха нийса некъ хилла долу нахана‚ Цо доссийна Фуркъан 2 . Баккъалла а, Делан аятех ца тешаш берш – царна ма ду чIоIа Iазап. И Дела ма ву ша веза верг – бекхаман да. مِن قَبْلُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ الْفُرْقَانَ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بِآيَاتِ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ
5 Аят
Баккъалла а, и Дела ма ву Шех хIумма а къайлаер йоцуш, лаьттахь а, стиглахь а. إِنَّ اللّهَ لاَ يَخْفَىَ عَلَيْهِ شَيْءٌ فِي الأَرْضِ وَلاَ فِي السَّمَاءِ
6 Аят
И ву шу кепе дерзийна беран цIа чохь (ненан кийрахь) Шена ма луъу‚ кхин дела вац И бен‚ Ша веза верг а‚ хьекъале 3 верг а ву И. هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
7 Аят
И ву хьоьга жайна доссийнарг‚ цуьнах ду хьикмате аяташ – уьш (хьикматенаш) жайнин нана ю‚ кхидерш – цхьатерранаш ду 4 . Амма шайн дегнашкахь дIатовжар дерш 5 – уьш тIаьхьахIуьтту цу чуьра (Делан сибат) цхьана х1уманех тардеш долчарна питана лоьхуш а‚ уьш даста гIерташ а. Уьш даста ма ца хаьа Далла Шена бен. Шаьш Iилманчохь кIаргбеллачара олу: "Тешна тхо цунах‚ дерриге а ду тхан Кхиош-Кхобучуьнгара". Ойла-м ца йо шайн хьекъал долчара бен. هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلاَّ اللّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الألْبَابِ
8 Аят
/Олу ийман диллинчара/: "Тхан Кхиош-Кхобург‚ Ахь тхан дегнаш дIа ма товжаделахь 6 , Айхьа тхо нисдинчул тIаьхьа‚ Хьайгара къинхетам лōлахь тхуна‚ баккъалла а, Хьо ма ву /шортта/ луш верг‚ رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ
9 Аят
Тхан Кхиош-Кхобург‚ Хьо ма ву нах гулбийр берг шегахь шеко йоцчу /къемат/ денна 7 ‚ баккъалла а, Дала ца йохайо ваIда 8 ". رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللّهَ لاَ يُخْلِفُ الْمِيعَادَ
10 Аят
Баккъалла а, цатешнарш – церан бахамо а‚ церан доьзало а Делера (Цуьнан Iазапах) х1умма а хьалхабохур ма бац уьш. Уьш ма бу /жоьжахатин/ цIеран ягориг. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ
11 Аят
ФирIавнан доьзалан Iадатах терра‚ царал хьалха хиллачеран Iадатах терра: харцдира цара 9 Тхан аяташ – Дала схьалецира уьш шайн къинош бахьанехь. И Дела таIзар дарехь чIогIа ма ву. كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ
12 Аят
Ахь āла цатешначаьрга: "Эшор а ду шу‚ жоьжахатина чу лохкур а ду шу". – Ма вон мотт 10 бу-кх иза. قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ سَتُغْلَبُونَ وَتُحْشَرُونَ إِلَى جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
13 Аят
Шуна делил дара-кх вовшашна дуьхь-дуьхьал яхна хиллачу шина тобанехь: цхьа тоба тIом беш Делан новкъахь‚ важа – цатешаш ерг. Царна уьш гуора шайл шозза алсам бIаьргаца 11 . Дала чIагIво Шен гIоьнца Шена луург. Баккъалла а, цу чохь хьехам ма бу бIаьрсадолчарна. قَدْ كَانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَأُخْرَى كَافِرَةٌ يَرَوْنَهُم مِّثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَاللّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَن يَشَاءُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لَّأُوْلِي الأَبْصَارِ
14 Аят
Нахана хазбина безам зударшка а‚ кIенташка а‚ тIеттIа гулдинчу дешига а‚ детига а‚ васт долчу говрашка а‚ даьхнига а‚ ялтига а – иза дуьненан дахаран бахам бу‚ ткъа Далла гергахь ма ю хаза дIавоьрзийла 12 . زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ
15 Аят
Ахь āла: "Ас дийций шуна цул диканиг?" /Делах/ кхоьруш болчарна шайн Кхиош-Кхобучунна гергахь бошмаш ю‚ бухахула хиш а оьхуш‚ гутаренна а цу чохь хир бу уьш‚ цIена зударий а бу‚ Делера реза хилар а ду. И Дела гуш ма ву Шен леш‚ قُلْ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيْرٍ مِّن ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
16 Аят
Шаьш олуш болу: "Тхан Кхиош-Кхобург! Оха, баккъалла а, ийман диллина‚ Ахь гечделахь тхан къинош‚ Ахь хьалхадахалахь тхо цIеран Iазапах"‚ – الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
17 Аят
Шаьш собаре болуш‚ бакъдерг дуьйцуш‚ Далла муьтIахь болуш‚ /дикчу аг1ор/ харжаш еш‚ гечдар доьхуш сатасале. الصَّابِرِينَ وَالصَّادِقِينَ وَالْقَانِتِينَ وَالْمُنفِقِينَ وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالأَسْحَارِ
18 Аят
Дала тешалла дина цхьа а дела цахиларна‚ И Ша бен‚ маликаша а‚ Iилма долчу наха а дина /тешалла/‚ нийсонна тIехIоьттина воллуш ву Иза‚ кхин дела вац И бен‚ Ша веза верг а‚ хьекъале верг а ву Иза. شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
19 Аят
Баккъалла а, дин Далла гергахь ислам 13 ду. Шайга жайна делларш бекъа ца белира шайга Iилма 14 деъначул тIаьхьа бен вовшашна юккъехь хьагI кхоллаяларца. Делан аяташ харцдеш милла велахь - Дела ма ву хьесап дарехь сиханиг. إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ إِلاَّ مِن بَعْدِ مَا جَاءهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللّهِ فَإِنَّ اللّهِ سَرِيعُ الْحِسَابِ
20 Аят
Цара хьайца къийсахь‚ ахь āла: "Ас муьтIахь йина сайн юьхь Далла‚ суна тIаьхьахIоьттинчо а йина". Ахь āла шайга жайна деллачаьрга 15 а‚ бодане болчаьрга 16 а: "Шу хиллий муьтIахь 17 ?" Уьш муьтIахь белахь‚ тIаккха уьш нийсачу новкъахь бу‚ уьш дIаберзахь – хьуна тIехь дIакхачор 18 бен дац. И Дела ма ву Шен леш гуш верг. فَإنْ حَآجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوْتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَواْ وَّإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاَغُ وَاللّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
21 Аят
Баккъалла а, Делан аяташ харцдеш берш‚ цхьа а бакъо йоцуш пайхамарш бойуш берш, нāхах шайга нийсо е олурш бойуш берш – царна ахь кхерам тасалахь лазош долчу Iазапца. إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الِّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
22 Аят
Уьш ма бу шайн Iамалш яйнарш дуьненахь а‚ эхартахь а - царна гIоьнчий /хир/ ма бац! أُولَئِكَ الَّذِينَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
23 Аят
Хьуна ца гина и шайга Жайнин цхьа дāкъа делларш 19 – уьш Делан Жайне кхайкхича вовшашна юккъехь хьукам дан‚ царах цхьа тоба дIайоьрзу‚ дуьхьал а хуьлуш. أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوْتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَى كِتَابِ اللّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ
24 Аят
Иза ду цара олу дела: "/Жоьжахатин/цIаро схьалоцур дац тхо цхьа масийтта денна бен". Шаьш шайн динехь харц кхуллуш долчо 20 чIогIа тилийна уьш. ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ وَغَرَّهُمْ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ
25 Аят
Муха хир ду Оха уьш гулбинчу хенахь шегахь шеко йоцчу /къемат/ денна‚ массо а синна ша карадиначуьнца бекхам бича‚ шайна цхьа а зулам а дийр доцуш? فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لاَّ رَيْبَ فِيهِ وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ
26 Аят
Ахь āла: "ХIай Дела‚ паччахьалла Хьайн дōлахь долуш волу‚ Хьайна луучунна ло-кх Ахь паччахьалла‚ Хьайна луучуьнгара схьадоккху Ахь паччахьалла‚ Хьайна луург вазво Ахь‚ Хьайна луург сийсазво. Хьан карахь ду-кх диканаш. Баккъалла а, Хьо ма ву массо а хIуманна т1ехь ницкъ берг. قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَن تَشَاءُ وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
27 Аят
Буьйса денна чу йохуьйту Ахь‚ де буьйсанна чу дохуьйту 21 Ахь‚ веллачух дийнаверг схьавоккху Ахь‚ дийнаволчух велларг схьавоккху 22 Ахь‚ рицкъ ло Ахь Хьайна луучунна цхьа а хьесап доцуш". تُولِجُ اللَّيْلَ فِي الْنَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَتُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَتُخْرِجُ الَمَيَّتَ مِنَ الْحَيِّ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
28 Аят
Муъманаха ма лоьцийла цатешарш г1оьнчий /кхечу/ муъма нахана дуьхьал. И динарг вац Делера /цхьанна а/ хIуманна тIехь 23 ‚ шу царах (керстанех) кхеранне а кхоьруш дацахь. (Шайна кхераме делахь – лаца). Дала шу лардо Шеца. Деле ма ду дIадерзар. لاَّ يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُوْنِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللّهِ فِي شَيْءٍ إِلاَّ أَن تَتَّقُواْ مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللّهِ الْمَصِيرُ
29 Аят
Ахь āла: "Аш хьулдахь а шайн дегнашкахь дерг‚ гучудаккхахь и – Дела и хууш ву. И хууш ву стигланашкахь а‚ лаьттахь а дерг. И Дела массо а хIуманна т1ехь ницкъ кхочуш ма ву. قُلْ إِن تُخْفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللّهُ وَيَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأرْضِ وَاللّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
30 Аят
Оцу дийнахь массо а синна шена хьалхахь карор ду ша дина диканиг. Ша динчу вочунна а, шена а юккъехь генара хан (йоккха юкъ) хуьлийла луур дара цунна. Дала лардо шу Шеца. И Дела къинхетаме ву лешца". يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا وَيُحَذِّرُكُمُ اللّهُ نَفْسَهُ وَاللّهُ رَؤُوفُ بِالْعِبَادِ
31 Аят
Ахь āла: "Шу Дела везаш делахь‚ суна тIаьхьахIитта – Далла дезар ду шу‚ шуна гечдийр ду Цо шун къинош"‚ – и Дела гечдеш верг а‚ къинхетаме верг а ву. قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
32 Аят
Ахь āла: "МуьтIахь хила Далла а‚ элчанна а". Уьш дIаберзахь (ахь шайга кхойкхучуьнгара) - Далла ца беза цатешарш. قُلْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ فإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْكَافِرِينَ
33 Аят
Баккъалла а, Дала хаьржира Āдам а‚ Нухь а‚ ИбрахIиман доьзал а‚ Iимранан доьзал а Iаламел 24 , إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ
34 Аят
Цхьаберш вукхеран зуьррет а долуш‚ и Дела хезаш верг а‚ хууш верг а ву. ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
35 Аят
/Ахь хьахаде цаьрга, х1ай Мухьаммад/ Iимранан зудчо аьллера: "Сан Кхиош-Кхобург‚ ас Хьуна нузар (нигат) дина-кх, сайн кийрахь дерг, массо а хIуманах паргIат а даьккхина 25 , къобалдехьа соьгара. Баккъалла а, Хьо хезаш верг а‚ хууш верг а ву-кх". إِذْ قَالَتِ امْرَأَةُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
36 Аят
Ша бер дина яьлча /цо/, элира: "Сан Кхиош-Кхобушверг‚ аса-м йоI йина".- И Дела дика хууш ма ву‚ цо мила йина.- "Боьршаниг ма ца хуьлу стениг санна. Ас цунна цIе тиллина Марьям‚ ас иза а‚ цуьнан зуьррет а Хьоьца лардо, т1улгаш детташ, эккхош долчу шайтIанах". فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالأُنثَى وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وِإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
37 Аят
Дала т1еийцира цуьнан и хазчу къобалдарца. Хаза а, цIена а кхиира Цо и (Марьям)‚ цуьнан доладар тIедиллира Закарийна. И йолчу михьраба 26 чу ма-велли‚ Закарийна цунна (Марьямна) хьалхахь рицкъ карадора. Цо олура: "Марьям‚ хIара мичахьара ду хьуна?" Цо (Марьяма) олура: "ХIара Делера ду. Баккъалла а, и Дела рицкъ луш ма ву Шена луучунна, хьесап доцуш". فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقاً قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ إنَّ اللّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
38 Аят
Цигахь дийхира Закарийс шен Кхиош-Кхобучуьнга. Цо элира: "Сан Кхиош-Кхобушверг‚ лōхьа суна Хьайгара цIена зуьррет‚ баккъалла а‚ Хьо ма ву (Хьайга) дехар хезаш". هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنْكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ
39 Аят
Цуьнга кхайкхира маликаша‚ и ламазна хIоьттина михьраба чохь а волуш: "Дала кхаъ боккху хьоьга Яхьъяца (и ц1е йолу к1ант валарца)‚ ша Делан Дош 27 бакъдеш, ша эла а, ша вочух ларлуш волу къонах а 28 ‚ ша дикачарех пайхамар а хир волчу". فَنَادَتْهُ الْمَلآئِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ
40 Аят
Цо элира: "Сан Кхиош-Кхобушверг‚ мичара хир ву суна кIант? Со воккха а ма хилла‚ сан зуда а ма ю бер ца хуьлуш". Цо (Дала) элира: "Иштта Дала до Шена луург". قَالَ رَبِّ أَنَّىَ يَكُونُ لِي غُلاَمٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي عَاقِرٌ قَالَ كَذَلِكَ اللّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ
41 Аят
Цо (Закарийс) элира: "Сан Кхиош-Кхобушверг‚ цхьа делил хилийтахь суна". /Дала/ элира: "Хьан делил ду хьо нахе кхаа дийнахь вист цахилар ишарца 29 бен‚ хьан Кхиош-Кхобушверг хьехаве дуккха а‚ хаставе И сарахь а‚ Iуьйранна а". قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّيَ آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلاَّ تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ إِلاَّ رَمْزًا وَاذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالإِبْكَارِ
42 Аят
Маликаша аьллера: "ХIай Марьям‚ баккъалла а, Дала хаьржина хьо‚ Цо цIанйина хьо‚ Цо хьо хаьржина (массо а) Iаламийн зударел (хьан кийрара, боьрша стаг хьакхавелла а воцуш, к1ант дуьнен чу вер волуш). وَإِذْ قَالَتِ الْمَلاَئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ
43 Аят
ХIай Марьям‚ муьтIахь хила хьайн Кхиош-Кхобучунна‚ сужуд а де‚ гор а х1отта горх1уьттучаьрца 30 ". يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ
44 Аят
Иза ду хьуламан хабарех, шаьш хьуна хоуьйтуш долчу. Хьо вацара уьш болчохь‚ цара шайн къоламаш 31 кхуьссуш‚ муьлхачо дола дийр ду Марьяман‚ хьо вацара уьш болчохь цара къуьйсучу хенахь. ذَلِكَ مِنْ أَنبَاءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُون أَقْلاَمَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ
45 Аят
Маликаша аьллера: "ХIай Марьям‚ баккъалла а, Дала кхаъ боккхуш бу хьуна Шегара Дашца - шен цIе Хьаьхнарг 32 ‚ Марьяман кIант Iийса а йолуш (доьзалхочуьнца)‚ ша дуьненахь а‚ эхартахь а сий долуш хинволчу‚ ша /Далла/ гергарчарех хинволчу. إِذْ قَالَتِ الْمَلآئِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ
46 Аят
Нахаца хабар дуьйцур ду цо агана чохь а‚ воккха хилча а, дикачарех хир ву иза". وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلاً وَمِنَ الصَّالِحِينَ
47 Аят
Цо )Марьяма( элира: "Сан Кхиош-Кхобург, мичара хир ву сан доьзалхо‚ сох /цхьа а/ адам хьакха- делла а ца хилча?" Элира /маликаша/: "Иштта Дала кхуллу Шена луург. Шена цхьа гIуллакх т1ехь сацам хилча‚ Цо ōлу цуьнга: "Хила!" – И хуьлу". قَالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ قَالَ كَذَلِكِ اللّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
48 Аят
Цо 1амор ду цунна )Iийсана( йоза а‚ хьекъалалла а, Таврат а‚ Инжил а. وَيُعَلِّمُهُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالإِنجِيلَ
49 Аят
Элча (вийр ву Дала цунах) Исраилан кIенташка", /ша олуш:/ "Со веана шуьга шун Кхиош-Кхобучуьнгара делилаца‚ ас кхуллу шуна поппарх хьозан суьртехь хIума, х1уп олу цу чу – хуьлу хьоза Делан пурбанца‚ ас тавийр ву бIаьрса доцург‚ бурс 33 цамгар ерг а‚ белларш а денбийр бу Делан пурбанца‚ ас дуьйцур ду шуна аш юучух а‚ аш шайн цIеношкахь Iалашдеш долчух а лаьцна. Баккъалла а, цу чохь делил ду шуна 34 ‚ шу муъманах делахь. وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللّهِ وَأُبْرِىءُ الأكْمَهَ والأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
50 Аят
Бакъдан /веана со/ сол хьалха хилла Таврат‚ хьанал дан шуна /Таврата чохь/ хьарам хилла долчех цхьадерш 35 ‚ – со веана шуьга шун Кхиош-Кхобучуьнгара делилашца – Делах кхера‚ суна муьтIахь хила. وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَجِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ فَاتَّقُواْ اللّهَ وَأَطِيعُونِ
51 Аят
Баккъалла а, и Дела сан Кхиош-Кхобург а ву‚ шун Кхиош-Кхобург а ву‚ Цунна Iибадат дейша – и бу нийса некъ", /Iийсас эр ду и дешнаш/. إِنَّ اللّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ
52 Аят
Iийсас шена цаьргара цатешар хааделча‚ элира: "Муьлш бу сан гIоьнчий Делехьа?" Хьаварийша 36 элира: "Тхо ду Делан гIоьнчий‚ Делах тешна тхо‚ ахь тешалла де тхо муьтIахь дерш (бусалбанаш) ду‚ алий. فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللّهِ آمَنَّا بِاللّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ
53 Аят
Тхан Кхиош-Кхобург! Тхо тешна-кх Ахь доссийначух‚ тхо тIаьхьахIиттина элчанна – Ахь дIаязде тхо тешалла 37 динчаьрца". رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ
54 Аят
/Цатешачара/ мекарло 38 йира 39 ‚ /церан мекарлонна дуьхьал/ Дала а йира мекарло. /Мекарлона дуьхьал/ Дела мекарло дика еш ву. وَمَكَرُواْ وَمَكَرَ اللّهُ وَاللّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ
55 Аят
Дала аьллера: "ХIай Iийса‚ Ас хьо д1акхалхо 40 ‚ Сайна герга хьалавоккху (сица а, дег1аца а)‚ цIанво хьо цатешачарех (хьо пайхамар хиларх). Со латто воллу хьуна тIаьхьахIиттинарш цатешачарна тIехь къематде даллалц. ТIаккха Суна тIе хир ду шун д1адерзар. Ас кхел йийр ю шуна юкъахь‚ аш хилпало еш хиллачунна тIехь. إِذْ قَالَ اللّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ
56 Аят
Ткъа цатешнарш – Ас царна Iазап дийр ду чIогIачу Iазапца дуьненахь а‚ эхартахь а – ма хир бац-кх царна гIоьнчий". فَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُواْ فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
57 Аят
Амма ийман диллинарш а‚ диканаш динарш а - царна шайн кхоччуш ял дIалур ю Цо. Далла ца беза зуламхой. وَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ
58 Аят
И ду Оха хьуна доьшуш дерг аятех а‚ хьекъале хьехамах а. ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَلَيْكَ مِنَ الآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ
59 Аят
Баккъалла а‚ Iийсан масал Далла гергахь Āдаман масалх тера ду: Цо и кхоьллира лаьттах‚ тIаккха элира цуьнга "Хила!" – и хилира. إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثِمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ
60 Аят
Бакъдерг ду и хьан Кхиош-Кхобучуьнгара – хьо ма хилалахь шеко ечарах. الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلاَ تَكُن مِّن الْمُمْتَرِينَ
61 Аят
Хьайга хаам беъначул тIаьхьа цунах лаьцна хьайца къуьйсуш болчаьрга āла: "Дуьло‚ кхойкху вай тхан кIенташка а‚ шун кIенташка а‚ тхан зударшка а‚ шун зударшка а‚ тхоьга тхайга а‚ шуьга шайга а‚ тIаккха 41 доIанаш дер вай‚ Делан неIалт аьр вай харцлуьйчарна". فَمَنْ حَآجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْاْ نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ
62 Аят
Баккъалла а, хIара ду бакъдолу хабар. Вац цхьа а дела‚ ша АллахI (цIе йолу и цхьа Дела) а бен. Баккъалла а, и Дела ша веза верг а‚ ша хьекъале 42 верг а ву. إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلاَّ اللّهُ وَإِنَّ اللّهَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
63 Аят
Уьш дIаберзахь (ахь дуьйцург къобал ца деш) – и Дела хууш (гуш) ву боьханиг лелош берш. فَإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِالْمُفْسِدِينَ
64 Аят
Ахь āла: "ХIай жайнин охIла‚ дуьйла тхуна юкъахь а‚ шуна юкъахь а цхьаъ долчу дашна тIе: "Iибадат дийр дац вай цхьана Далла бен‚ Цуьнца накъост лоцур вац вай цхьана а хIуманца‚ и Дела а витина, вайх цхьаболчара вукхарах делий лоьцур бац". Уьш дIаберзахь, аш āла: "Аш тешалла де тхо /Далла/ муьтIахь дерш хиларна". قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْاْ إِلَى كَلَمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَلاَ نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلاَ يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضاً أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللّهِ فَإِن تَوَلَّوْاْ فَقُولُواْ اشْهَدُواْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ
65 Аят
ХIай жайнин охIла‚ аш хIунда къуьйсу ИбрахIиман хьокъехь? Таврат а‚ Инжил а ма ца доссийна цул тIаьхьа а бен - аш ойла ца йо? يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَمَا أُنزِلَتِ التَّورَاةُ وَالإنجِيلُ إِلاَّ مِن بَعْدِهِ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ
66 Аят
ХIай шу, ма ду къийсамехь хилларш шайгахь Iилма долчохь а /Мусан а, Iийсан а гIуллакхашкахь/. ХIунда къуьйсу аш шайгахь Iилма доцучух муххале а? И Дела хууш ву‚ шу ца хууш ду. هَاأَنتُمْ هَؤُلَاءِ حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ
67 Аят
Ца хилла ИбрахIим жуьгти а 43 ‚ насари а 44 – и хилла цIена тешаш верг а 45 ‚ муьтIахь верг а 46 ‚ и ца хилла мушрикех 47 а. مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلاَ نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
68 Аят
Баккъалла а‚ ИбрахIимца там болу нах бу – цунна тIаьхьахIиттина хилла берш а‚ хIара пайхамар а 48 ‚ тешаш берш а. И Дела ма ву тешаш болчеран вали (доттаг1). إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَاللّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ
69 Аят
Лиира жайнин охIланах цхьана тобанна шу тило (нийсачу некъах)‚ тилор-м дац цара шаьш бен - ам царна и ца хаало-кх. وَدَّت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلاَّ أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ
70 Аят
ХIай жайнин охIла‚ аш хIунда харцдо Делан аяташ‚ шайна хуушехь /уьш бакъ дуйла/? يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ
71 Аят
ХIай жайнин охIла‚ хIунда вовшахъэдо аш бакъдерг харцдолчуьнца‚ бакъдерг хьулдеш ду шу, шайна хуъушехь. يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
72 Аят
Жайнин охIланан цхьана тобано (жуьгтийн динехь хиллачара вовшашка) элира: "Шу теша тешначаьрга доссийна долчух дийнан юьххьехь‚ харцде цуьнан /дийнан/ чакхенгахь /диссинарш/‚ уьш /бусалбанаш/ дIаберза тарло /шайн динах/. وَقَالَت طَّآئِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُواْ بِالَّذِيَ أُنزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُواْ وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُواْ آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ
73 Аят
Шу ма тешалаш шайн динна тIаьхьахIуттуш волчух бен 49 ". Ахь āла: "Нийса некъ бу Делан нийса некъ 50 " – "Шуьга деллачух тераниг кхечуьнга дала /там бац Дала/‚ я шуьца къуьйсу цара шун Кхиош-Кхобучун гергахь 51 ?" Āла: "Баккъалла а, дозалла Делан карахь ду‚ И луш ву и Шена луучунна". И Дела Шегахь шортта /доллу х1ума/ долуш а ву‚ хууш а ву. وَلاَ تُؤْمِنُواْ إِلاَّ لِمَن تَبِعَ دِينَكُمْ قُلْ إِنَّ الْهُدَى هُدَى اللّهِ أَن يُؤْتَى أَحَدٌ مِّثْلَ مَا أُوتِيتُمْ أَوْ يُحَآجُّوكُمْ عِندَ رَبِّكُمْ قُلْ إِنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
74 Аят
Шен къинхетамца къаставо Цо Шена луург‚ и Дела Шен сийлахь-доккха дозалла долуш ву! يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ
75 Аят
Жайнин охIланах ву ахь шена цхьа къинтIар 52 делча‚ шех тешна‚ иза хьоьга юхадерзош верг‚ царах ву ахь шех тешна‚ шега цхьа динар 53 делча а‚ иза хьоьга юха ца дерзош верг а‚ хьо шена тIехIоьттина лаьттича бен. Иза ду цара олу дела: "Тхуна бодане нахалахь 54 некъ бац". Далла т1ехь харцдерг олу цара, шайна хуъушехь. وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَّ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَآئِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ
76 Аят
ХIаъ‚ ша делла дош кхочушдинарг а, ша /Делах/ кхийринарг а (шех бина тешамна ямарт цахилларг а – уьш бу нийсачу новкъахь) – баккъалла а, цу Далла ма беза /Шех/ кхоьруш берш. بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ
77 Аят
Баккъалла а, Делан ваIданах а‚ шайн дуйнех а кIеззиг мах эцнарш (дуьненан бахам бахьанехь уьш дохадеш)‚ эхартахь дāкъа ма дац царна‚ Дела цаьрга вистхир ма вац‚ цаьрга хьожур ма вац Иза къематдийнахь‚ цIанбийр ма бац Цо уьш‚ царна лазош долу Iазап а ма ду. إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً أُوْلَئِكَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ وَلاَ يُكَلِّمُهُمُ اللّهُ وَلاَ يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
78 Аят
Баккъалла а, царах ма ю цхьа тоба шайн меттанашца хуьйцуш /Делан/ жайна‚ иза 55 шуна /Делан/ жайнах ду моттийта. Ма дац и /Делан/ жайнах. Цара олу: "И Делера ду", ма дац и Делера. Уьш олуш бу-кх Далла т1ехь харцдерг‚ шайна хуъушехь. وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُم بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِندِ اللّهِ وَيَقُولُونَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ
79 Аят
Адамна там бац Дала шега жайна а‚ хьукам а‚ пайхамаралла а делча‚ āла нахе: "Шу хила сан леш‚ Дела а витий". Мухха делахь а‚ там бу цара āла: "Шу хила шаьш жайна /нахана/ Iамош хиларца‚ шаьш иза /шайна/ 1амадеш хиларца кIорггера Iеламнах". مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤْتِيَهُ اللّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادًا لِّي مِن دُونِ اللّهِ وَلَكِن كُونُواْ رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنتُمْ تَدْرُسُونَ
80 Аят
Цо 56 шуьга омра дан там бац маликех а‚ пайхамарех а деланаш леца‚ аьлла. Ткъа цо шуьга омра дийр ду, ма теша, аьлла‚ шу муьтIахь 57 хиллачул тIаьхьа? وَلاَ يَأْمُرَكُمْ أَن تَتَّخِذُواْ الْمَلاَئِكَةَ وَالنِّبِيِّيْنَ أَرْبَابًا أَيَأْمُرُكُم بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ
81 Аят
Дала барт бира пайхамаршца: "ХIара Ас шуьга делларг ду жайнах а‚ хьекъалаллах а. ТIаккха вогIур ву шуьга элча‚ шуьгахь дерг бакъдеш волу. Шу билггала тешар ду цунах‚ аш цунна гIо а дийр ду". /Дала/ элира: "Аш чIагIдирий‚ ийцирий аш цунна тIехь Сан ваIда?" Цара элира: "ЧIагIдина оха". Элира /Дала/: "Тешалла де‚ Со а ву шуьца тешалла деш болчарех". وَإِذْ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ لَمَا آتَيْتُكُم مِّن كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَى ذَلِكُمْ إِصْرِي قَالُواْ أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُواْ وَأَنَاْ مَعَكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ
82 Аят
Цул тIаьхьа юхабевлларш – уьш ма бу песакъаш 58 . فَمَن تَوَلَّى بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
83 Аят
Ткъа Делан дин /Ислам/ дуьтий, кхин дин лоьху цара (жайнин ох1лано)? Цунна (Далла) муьтIахь ма ву стигланашкахь а‚ лаьттахь а мел верг, шена лууш а‚ ца лууш а‚ Цуьнга уьш дIаберзор болуш а ма бу. أَفَغَيْرَ دِينِ اللّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ
84 Аят
Ахь āла: "Тешна ду тхо Делах а‚ тхоьга доссийнчух а‚ ИбрахIиме а‚ ИсмаIиле а‚ Исхьакъе а‚ Я1къубе а‚ цуьнан берашка 59 доссийначух а‚ Мусага а‚ Iийсага а, /кхечу/ пайхамаршка а шайн Кхиош-Кхобучуьнгара деллачух а. Царах цхьа а къаста ца во оха‚ тхо Цунна (Далла) муьтIахь ду". قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
85 Аят
Ислам 60 доцург /кхин/ дин дезаш верг – къобалдийр дац иза цуьнгара‚ эхартахь иза эшначарех ма ву. وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلاَمِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ
86 Аят
Муха нисдийр ду Дала шаьш ийман диллинчул тIаьхьа а, /Мухьаммад/ элча бакъхиларан тешаллаш гинчул т1аьхьа а, шайга билгалонаш еъначул т1аьхьа а керстаналла дина долу къам? Цу Дала нис ма ца до зуламе къам. كَيْفَ يَهْدِي اللّهُ قَوْمًا كَفَرُواْ بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُواْ أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
87 Аят
Уьш бу шайна бекхам Делан а‚ маликийн а‚ массо а нехан а неIалт дерш. أُوْلَئِكَ جَزَآؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللّهِ وَالْمَلآئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ
88 Аят
Гуттар лаьттар болуш бу уьш цу /не1алта/ чохь. Ойур дац царна тIера Iазап‚ тIаьхьа а тоттур бац уьш‚ – خَالِدِينَ فِيهَا لاَ يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلاَ هُمْ يُنظَرُونَ
89 Аят
Цул тIаьхьа тōба динарш а, тIаккха дика Iамалш йинарш а бен. Баккъалла а‚ и Дела гечдеш верг а‚ къинхетаме верг а ма ву. إِلاَّ الَّذِينَ تَابُواْ مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُواْ فَإِنَّ الله غَفُورٌ رَّحِيمٌ
90 Аят
Баккъалла а, шаьш ийман диллинчул тIаьхьа ца тешаш хилларш‚ тIаккха цатешарца совбуьйлуш берш 61 – церан тōба къобалдийр ма дац. Уьш ма бу тилбелларш. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُواْ كُفْرًا لَّن تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الضَّآلُّونَ
91 Аят
Баккъалла а, /Мухьаммад элча хиларна/ инкарло йинарш‚ /т1аккха оцу/керстаналлина т1ехь белларш – царах цхьаьнгара а д1аоьцур ма дац латта дуьззина деши‚ нагахь санна цара делча а. Царна лазош долу Iазап ма ду. Ма бац царна гIоьнчий. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم مِّلْءُ الأرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَى بِهِ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
92 Аят
Цкъа а мела кхочур бац шуна, аш сагIина луш йолу х1ума шайна езачух елча а бен. Аш сагIина луш йолу хIума – баккъалла а, Дела и хууш ма ву. لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ
93 Аят
Массо а кхача хьанал хилла Исраилан кIенташна 62 ‚ Исраила шен дегIана ша хьарам бина боцург‚ Таврат 63 доссале хьалха. Ахь āла 64 : "Таврат дохьуш дуьйла‚ деша и, шаьш бакълуьйш делахь". كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلاًّ لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ إِلاَّ مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَى نَفْسِهِ مِن قَبْلِ أَن تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ قُلْ فَأْتُواْ بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
94 Аят
Цул тIаьхьа Далла тIехь харцдерг кхоьллинарш – уьш бу зуламхой. فَمَنِ افْتَرَىَ عَلَى اللّهِ الْكَذِبَ مِن بَعْدِ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
95 Аят
Ахь āла: "Бакълийна Дела‚ шу тIаьхьахIитта ИбрахIиман миллатана‚ ша бакъ-цIена тешаш хилла волчу. Ца хилла и /Делаца/ накъост лоьцучарех". قُلْ صَدَقَ اللّهُ فَاتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
96 Аят
Баккъалла а, нахана /1ибадат дан/ хIоттийна хилла долу дуьххьарлера цIа 65 - ду Баккатехь 66 дерг: беркате а‚ нийса некъ а ларалуш массо а Iаламашна. إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ
97 Аят
Цу чохь билггала аяташ ду: ИбрахIиман меттиг 67 . Цунна чоьхьа ваьлларг маьрша хилла. Нах Далла декхар бу хьаьжалла дехка‚ шайн некъаца ницкъ кхачахь 68 . Милла а тешаш вацахь 69 – и Дела цхьа а 1алам ца хилча а волу. فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ
98 Аят
Ахь āла: "ХIай жайнин охIла‚ шу хIунда ца теша Делан аятех‚ и Дела теш ма ву аш деш долчунна тIехь?" قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَاللّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ
99 Аят
Ахь āла: "ХIай жайнин охIла‚ аш хIунда дIатоьтту Делан некъа тIера ийман диллинарг? Шу ду лууш и гамбан‚ шу шаьш ма дуй /цунна тIехь/ тешаш". Ма вац и Дела тергал ца деш аш деш дерг. قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَأَنتُمْ شُهَدَاءُ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
100 Аят
ХIай ийман диллинарш‚ шу шайга жайна деллачеран /цхьана/ тобанна муьтIахь хилахь‚ цара д1адерзор ду шу керстаналлина тIе, аш ийман диллинчул тIаьхьа. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ يَرُدُّوكُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ
101 Аят
Шу муха хуьлу ца тешаш – шуна тIехь доьшуш Делан аяташ ма ду‚ шуна юккъехь Цуьнан элча ма ву? Милла велахь а, Делаца чIагIвелларг – нисвелла и нийсачу новкъа. وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَى عَلَيْكُمْ آيَاتُ اللّهِ وَفِيكُمْ رَسُولُهُ وَمَن يَعْتَصِم بِاللّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ
102 Аят
ХIай ийман диллинарш‚ кхера Делах хакъ-бакъ кхерарца‚ шу дала ма лойла Цунна муьтIахь 70 долуш бен. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
103 Аят
ЧIагIло Делан муьшца 71 массо а. Шу декъа ма ло. Дагадаийта шайна хилла Делан ниIмат: шу ма дара мостагIий – шун дегнаш кIаддийра Цо‚ шух хилира Цуьнан ниIматца вежарий 72 . Шу ма дара цIеран ора йисттехь – Цо шу цунах кIелхьарадехира. Иштта билгалдо Дала шуна Шен аяташ – шу нисдала тарлора. وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءَ فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
104 Аят
Шух хуьлийла уммат‚ ша дикане кхойкхуш‚ диканиг хьоьхуш‚ вочух /нах/ духатухуш. Уьш бу баккхийбийр берш. وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
105 Аят
Шу ма хилалаш шайга билгалонаш еъначул тIаьхьа бекъабеллачарех а‚ шайн барт цахиллачарех а тера. Царна – деза-доккха Iазап ду. وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
106 Аят
Оцу /къемат/дийнахь /Далла муьт1ахь хиллачу муъманехан/ яххьаш кIайлур ю‚ /Далла инкарло йинчу керста нехан/ яххьаш Iаржлур ю. Амма шайн яххьаш Iаржъелларш /кхуьссур бу жоьжахати чу‚ цаьрга хоттур ду/: "Ткъа шу ца тийши шайга ийман /ийманан 1аламаташ/ деъначул тIаьхьа а? Iовша Iазап, шаьш ца тешаш хиларна!" يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكْفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ
107 Аят
Ткъа шайн яххьаш кIайъелларш – Делан къинхетамна чохь (ялсаманехь) хир бу. Уьш цу чохь гуттар лаьттар бу. وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
108 Аят
Уьш Делан аяташ ду, Оха дуьйцу хьуна уьш бакъдолчуьнца. И Дела ма вац зулам лууш Iаламна (ша кхоьллинчу цхьанна хIуманна). تِلْكَ آيَاتُ اللّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَمَا اللّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِينَ
109 Аят
Делан долахь ду стигланашкахь а‚ лаьттахь а мел дерг. Деле дIадоьрзу гIуллакхаш. وَلِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ وَإِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ
110 Аят
Шу хилла нахана юкъадаьллачех уггар дика уммат: диканиг хьоьхуш‚ вочух /нах/ духатухуш‚ Делах тешаш. Жайнин охIла тешна хиллехьара‚ царна дика хир дара. Царах тешарш а бу‚ царах дукхахберш песакъаш ма бу. كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ
111 Аят
Цара шуна данне а зен дийр дац‚ цатам бахь бен. Шух латахь а – шайн баккъаш берзор бу цара шуна (эшна бухабевр бу уьш)‚ тIаккха царна гIо дийр дац. لَن يَضُرُّوكُمْ إِلاَّ أَذًى وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الأَدُبَارَ ثُمَّ لاَ يُنصَرُونَ
112 Аят
Царна тIекхоьссина сийсазалла‚ уьш миччахьа хиллехь а‚ Делера ва1дийца а 73 ‚ нахера ва1дийца а 74 уьш бацахь. Делера оьгIазаллина тIекхиира уьш‚ тIекхоьссира царна мискалалла 75 . Иза – уьш хилла хиларна Делан аятех ца тешаш‚ байа хьакъ боцуш‚ пайхамарш бойуш. Иза – цара Iесалла ярна а‚ уьш дозанех бевлла хиларна а ду. ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآؤُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ
113 Аят
Цхьатерра бац уьш. Жайнин охIланах ю цхьа 76 /нийса/ хIоьттина йолу тоба: цара Делан аяташ доьшу буьйсанан заманчохь, цара сужуд до /Далла/. لَيْسُواْ سَوَاءً مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ
114 Аят
Уьш тешаш бу Делах а‚ тIаьххьарчу дийнах а‚ диканиг хьоьхуш бу‚ вочух /нах/ духатухуш бу‚ сихлуш бу уьш дика хIуманаш дан – уьш бу дикачарех. يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ
115 Аят
Цара дина диканиг – керстадийр дац и царна (къобал ца деш дуьтур дац), и Дела ма ву бевзаш /Шех/ кхоьруш берш. وَمَا يَفْعَلُواْ مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوْهُ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ
116 Аят
Баккъалла а, цатешнарш – церан бахамо а, церан доьзалша а царах хIумма а духатухур дац Делера. Уьш бу /жоьжахатин/ цIеран дай, уьш цу чохь даима лаьттар бу. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلاَ أَوْلاَدُهُم مِّنَ اللّهِ شَيْئًا وَأُوْلَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
117 Аят
Гергарчу /дуьненан/ дахарехь цара (керстанаша) йина харж тера ю шеца чIогIа шело йолчу махах, шайна зулам динчу нехан ялтина хьекхна болчу - цо и хIаллакдина. Дала зулам ца дина царна, мухха делахь а, шаьш зулам деш бу уьш шайна. مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هِذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ فَأَهْلَكَتْهُ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللّهُ وَلَكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
118 Аят
ХIай ийман диллинарш! Аш ма леца шайн /даггара/ доттагIий, шаьш доцурш. Шун гIуллакхаш дохо жигара хуьлу уьш, шуна халонаш хуьлийла лаьа царна. ОьгIазалла гучуяьлла церан багахула, церан дегнаша хьулдинарг кхин а доккха ду. Аяташ билгалдаьхна Оха шуна, шу хьекъале хиллехь. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لاَ يَأْلُونَكُمْ خَبَالاً وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الآيَاتِ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ
119 Аят
ХIай шу! Уьш безаш ду шу, царна шу ца деза. Шу теша массо а жайнах. Шуна дуьхьалкхетча‚ цара олу: "Тхо ийман диллина ду ". /Шаьш шух/ дIатилча, шайн пIелгех цергаш юьхку цара оьгIазлонца. Ахь āла: "Са дала шу шайн оьгIазаллица. И Дела хууш ма ву дегнашкахь дерг". هَاأَنتُمْ أُوْلاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَلاَ يُحِبُّونَكُمْ وَتُؤْمِنُونَ بِالْكِتَابِ كُلِّهِ وَإِذَا لَقُوكُمْ قَالُواْ آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْاْ عَضُّواْ عَلَيْكُمُ الأَنَامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُواْ بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
120 Аят
Шух диканиг кхетча, цо вон до царна, шуна вон хилча, цунах баккхийбе уьш. Аш собар дахь, шу Делах кхерахь, церан мекарлоно хIумма а зен дийр дац шуна. И Дела цара деш дерг дерриге а чулоцуш ма ву 77 . إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُواْ بِهَا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لاَ يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ
121 Аят
/Ахь дагадаийта, х1ай Мухьаммад/: хьо 1уьйранна ара ма велира хьайн доьзал болчуьра /т1еман кечамна/ 78 , муъманах тIамна дIанисбеш, ткъа Дела хезаш верг а, хууш верг а ма ву. وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّىءُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
122 Аят
Шух шина тобанна дагчу еара осалалла (кхерабелла тIамах юхабовла ойла хилира церан), лиира дIасадаржа 79 . И Дела ма ву церан гIоьнча. Далла тIетевжийла муъманах. إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلاَ وَاللّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ
123 Аят
Дала гIо ма дира шуна Бадрехь, шу ледара долуш 80 . Делах кхера‚ шу хила мегара шукур 81 деш. وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
124 Аят
Ахь олура муъманахе: "Шуна тоам ца хуьлу шун Кхиош-Кхобучо шаьш чIагIдича охьадоссийначу кхаа эзар маликаца?" إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيَكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلاَثَةِ آلاَفٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُنزَلِينَ
125 Аят
ХIан-хIа! Аш собар дахь‚ шу /Делах/ кхерахь‚ шуна тIе сихонца уьш (мостагIий) летача, шун Кхиош-Кхобучо чIагIдийр ду шу пхеа эзар маликаца‚ Iаламаташ долчу 82 . بَلَى إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
126 Аят
И ца дина Дала шуна кхаъ хилла бен‚ шун дегнаш ийманца чIагIдархьама а бен. Толам бац ша веза волчу‚ хьукам нийса деш волчу Делан гергара бен. وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ
127 Аят
/И дина Дала/ ца тешаш болчеран цхьа агIо хадорхьама я уьш сийсазбархьама – дог диллина бухбевр бу уьш. لِيَقْطَعَ طَرَفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَوْ يَكْبِتَهُمْ فَيَنقَلِبُواْ خَآئِبِينَ
128 Аят
/Оцу/ гIуллакхах хIумма дац хьуна: я гечдер Цо царна‚ я Iазап дер – уьш зуламхой бу. لَيْسَ لَكَ مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذَّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ
129 Аят
Делан ду стигланашкахь мел дерг а‚ лаьттахь мел дерг а‚ Шена луучунна гечдо Цо‚ шена луучунна Iазап до. И Дела гечдеш верг а‚ къинхетаме верг а ву. وَلِلّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
130 Аят
ХIай ийман диллинарш! Ма даа риба т1ех алсамдаккхарца. Делах кхера – шу даккхийде тарло. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَأْكُلُواْ الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
131 Аят
Шу кхера цIерах‚ цатешачарна кечйина йолчу. وَاتَّقُواْ النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ
132 Аят
Шу муьтIахь хила Далла а‚ элчанна а - шух къинхетам бан тарло. وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
133 Аят
Шу сихло шайн Кхиош-Кхобучуьнгара гечдаре а‚ ялсамане а‚ шен шоралла стигланаш а‚ латта а /санна/ йолчу‚ /Делах/ кхоьруш болчарна ша кечйина йолчу. وَسَارِعُواْ إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ
134 Аят
Ишттанаш бу уьш‚ шаьш сагIа доккхуш аьттонехь а‚ халонехь 83 а‚ оьгIазло юхатухуш‚ нахана къинтIерабовлуш. Цу Далла беза дика берш. الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
135 Аят
Ишттанаш а бу уьш‚ шаьш цхьа вон къа дича я шаьш шайна зулам дича, Дела дагавогIуш‚ шайн къиношна гечдар доьхуш. Мила ву ткъа гечдийр долуш къиношна ша Дела воцург? Шаьш динчунна (къина) тIе юха ца боьрзу уьш, хаа а хууш. وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَلَمْ يُصِرُّواْ عَلَى مَا فَعَلُواْ وَهُمْ يَعْلَمُونَ
136 Аят
Уьш бу шайн бекхам шайн Кхиош-Кхобучуьнгара гечдар а‚ бошмаш 84 а берш‚ шайн бухахь хиш оьхуш йолчу‚ царна чохь уьш гуттар а хир болуш. Ма хаза ял ю и Iамал ечарна! أُوْلَئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ
137 Аят
Шул хьалха а дIадахна /шуна т1ех1уьттуш дерш санна долу/ хилларш. Шу лела лаьттахула‚ хьовса, муха хилла /дин/ харцдинчеран чаккхе! قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُواْ فِي الأَرْضِ فَانْظُرُواْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذَّبِينَ
138 Аят
ХIара хаам бу нахана‚ нийса некъ а бу‚ хьехам а бу /Делах/ кхоьручарна. هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ
139 Аят
Шу ледара ма довла /гIазот дан/‚ шу сингаттаме ма хила /Ухьудехь эшарна/ – шу лакхахь хир ду /керстанашна тIехь толам баккхарца/, шу /баккъалла а, /муъманах хиллехь. وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
140 Аят
Шуна чов хилча – нахана а 85 хилла чов, цунах терра. И денош Оха хьийзадо нахана юккъехь 86 ‚ Далла бовзархьама (нахана гучубохуш) ийман диллинарш‚ шун юккъера гIазотан ял ерш хилийтархьама а. Цу Далла ца беза зуламхой. إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَتِلْكَ الأيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاءَ وَاللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ
141 Аят
Дала /къинойх/ цIанбархьама 87 ийман диллинарш, хIаллакбархьама цатешарш. وَلِيُمَحِّصَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ
142 Аят
Шуна моьттира шаьш ялсамане гIур ду Далла бовзале 88 шух къахьегнарш 89 а, Цунна бовзале собар динарш а? أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ
143 Аят
Шу ма дарий дала лууш /гIазотехь/ цунна (г1азотана) дуьхьалкхетале хьалха‚ и /далар/ гира шуна‚ шу хьоьжуш долуш (ткъа хIинца юхадовлу шу?). وَلَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ
144 Аят
И Мухьаммад ма вац элча бен. ДIабахана цул хьалха а элчанаш. Иза велча я вийча – шаьш хиллачу /цатешаре/ юхадоьрзур ду шу? Юхавирзинарг милла велахь а‚ цхьана а хIуманца Далла зен ца до цо. ТIаккха мēла лур бу Дала баркалле болчарна. وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَىَ عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللّهُ الشَّاكِرِينَ
145 Аят
Ца хилла синна далар Делан лаамца бен‚ шен йозанца тоьхна хан йолуш бен. Милла велахь а дуьненан ял езаш – Оха ло цунна цунах‚ милла велахь а эхартан ял езаш – Оха ло цунна цунах. ТIаккха мела лур бу Оха баркалле болчарна. وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ الله كِتَابًا مُّؤَجَّلاً وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ
146 Аят
Мел дукха пайхамаршца цхьаьна тIемаш бина /Делан новкъахь/ ч1ог1а Далла тешаме хиллачу муъманаха. Халчу ца даьккхира цара 90 шайна Делан новкъахь хилла долу цатаме дерг‚ ледара ца бевлира уьш‚ к1ел ца бисира /мостагIчунна/. Цу Далла беза собаре берш وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُواْ لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا اسْتَكَانُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ
147 Аят
Церан дош ца хилла деккъа алар бен: "Тхан Кхиош-Кхобург‚тхуна гечделахь тхан къинош‚ тхан гIуллакхехь /тхоьгара яьлла/ тхан тIаламазалла а, чIагIбелахь тхан когаш 91 ‚ толам лолахь тхуна ца тешаш долчу къомана тIехь" /тхоьца къийсамехь долчу къомана т1ехь/ . وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلاَّ أَن قَالُواْ ربَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
148 Аят
Дала елла царна дуьненан ял‚ ткъа ма хаза ю эхартан ял. Цу Далла беза диканиг деш берш. فَآتَاهُمُ اللّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الآخِرَةِ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
149 Аят
ХIай ийман диллинарш! Цатешачарна шу муьтIахь хилахь‚ цара шу юхадерзор ду /шайн дине/ – тIаккха шу дIадоьрзур ду /ийманах/ эшна. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوَاْ إِن تُطِيعُواْ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِينَ
150 Аят
ХIаъ! Дела ву шун гIодоккхург. И ву г1одоккхучарах уггаре а диканиг. بَلِ اللّهُ مَوْلاَكُمْ وَهُوَ خَيْرُ النَّاصِرِينَ
151 Аят
Оха кхуьссур ма бу цатешачеран дегнашка кхерам‚ цара шайга йоссийна /цхьа а/ бакъо йоцуш, Делаца накъост лацарна. Церан хIусам – /жоьжахатин/ цIе ма ю. Ма вон ю-кх зуламхойн чугIойла! سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ
152 Аят
Дала бакъйина шуна Шен ваIда 92 ‚ аш и /цатешарш/ бойуш Цуьнан пурбанца‚ шу ледара довллалц‚ гIуллакхехь вовшашца къийссалц‚ шу Iеса хиллалц‚ шуна дезаш хилларг (толам) Цо шуьга гайтинчул тIаьхьа. Шух дуьне дезаш верг а ву‚ шух эхарт дезаш верг а ву. ТIаккха шу дIатеттира Цо царах 93 ‚ шу зерхьама. Шуна къинтIеравелира Иза. И Дела Шен комаьршалла йолуш ма ву муъманахана т1ехь. وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ
153 Аят
Шу хьала девдира цхьаьнге а юха ца хьовсуш‚ кхечарна юккъехь элча шуьга кхойкхуш волуш. 94 Сингаттамна т1е а сингаттам белира Цо шуна‚ шу г1айг1ане ца хилийтархьама шайна ца хиллачунна (хIонсана) а, шуна /нах байарца а, эшарца а/ хиллачу бохамна а. И Дела сов дика хууш ву аш дийриг. إِذْ تُصْعِدُونَ وَلاَ تَلْوُونَ عَلَى أحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمَّاً بِغَمٍّ لِّكَيْلاَ تَحْزَنُواْ عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلاَ مَا أَصَابَكُمْ وَاللّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
154 Аят
ТIаккха Цо йоссийра шуна гIайгIанал тIаьхьа паргIато – наб озор 95 . Шух цхьа /иймана т1ехь ч1аг1ъелла/ тоба хьулйира цо. Вукху /мунепикъийн/ тобанан синтем байира шайн синоша 96 : царна хетара Делах лаьцна бакъдоцург‚ жехIал замананчохь хеташ хилларг /хетара царна/. Цара олура: "Оцу гIуллакха т1ехь хIумма 97 а дуй вайна?" Ахь āла: "ГIуллакх дерриг Делан ду". Хьулдеш бу уьш шайгахь хьуна шаьш гучу ца доккхург 98 . Олу цара /шайга/: "Тхуна хиллехь гIуллакхах /цхьа/ хIума‚ кхузахь дойур дацара тхо". Ахь āла: "Шу 1ийна хиллехьара шайн цIенош чохь‚ /шух/ бийшина Iохккучарна /церан Дāла тоьхна 1ожалла т1екхаьчнехь/ тIебогIур бара шайна тIом бар яздина берш, Дāла зерхьама шун кийрахь дерг‚ /къинойх/ цIандархьама шун дегнашкахь дерг 99 . И Дела хууш ма ву кийрахь дерг”. ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَآئِفَةً مِّنكُمْ وَطَآئِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لاَ يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
155 Аят
Баккъалла а, шух /Ухьудехь тIамах/ юхабевлларш /бусалбанийн а керстанийн а/ ши тоба дуьхьалкхеттачу дийнахь‚ – шайтIано тилийна уьш цхьадолчу цара динчу /вон/ хIуманца. Дела къинтIеравелира царна. Дела ша гечдеш а‚ /Шена 1еса хиллачунна та1зар дан сих ца луш/ собаре а ву. إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْاْ مِنكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُواْ وَلَقَدْ عَفَا اللّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ
156 Аят
ХIай ийман диллинарш! Шу ма хила цатешачаьрга тера, шаьш олуш хилла болчу шайн вежаршка, уьш йохк-эцарна я гIазотана арабевлча: "Тхуна гергахь лаьттинехь лийр а бацара‚ бойур а бацара уьш". Цунах Дала церан дегнашкахь боккха сингаттам бийр бу. И Дела денбеш а ву‚ болуьйтуш а ву. И Дела аш дийриг гуш ма ву. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُواْ فِي الأَرْضِ أَوْ كَانُواْ غُزًّى لَّوْ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجْعَلَ اللّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
157 Аят
Шу дайахь Делан новкъахь, я /цигахь кхечу бахьаница/ лахь – Делера гечдар а ‚ къинхетам а беза хир бу цара гулдеш долчул /дуьненан бахамал/. وَلَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ
158 Аят
Шу лахь а‚ я дайахь а – Далла тIе гулдийр долуш ду шу. وَلَئِن مُّتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لإِلَى الله تُحْشَرُونَ
159 Аят
Делера къинхетамца хилира хьо /х1ай Мухьаммад/ цаьрца кIеда. Хьо кIоршаме‚ дог дера хиллехьара‚ хьуна гонахьара дIасабаьржира бара уьш /хьан накъостий/. КъинтIеравала царна‚ гечдар а деха царна, дагавала царах гIуллакхехь. Ахь айхьа сацам бича, Далла тIетовжа. Далла беза /Шена/ тIетевжинарш. فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
160 Аят
Дала шуна гIо дахь – шуна тIехь толамхо вац. Цо шу гIо ца деш дитахь – мила ву Цул тIаьхьа шуна гIо дийр дерг? Далла тIетовжийла муъманах! إِن يَنصُرْكُمُ اللّهُ فَلاَ غَالِبَ لَكُمْ وَإِن يَخْذُلْكُمْ فَمَن ذَا الَّذِي يَنصُرُكُم مِّن بَعْدِهِ وَعَلَى اللّهِ فَلْيَتَوَكِّلِ الْمُؤْمِنُونَ
161 Аят
Ца хилла пайхамар хIонс къайлайоккхур йолуш 100 . И къайлаяьккхинарг ша къайлаяьккхинчуьнца вогIур ву къематдийнахь. ТIаккха хIор синна шена карадеъначуьнца бекхам бийр бу – царна зулам дийр дац. وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّ وَمَن يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ
162 Аят
Дела резахиларна тIаьхьахIваьзнарг тера вуй техьа Делан оьгIазаллина к1елнисвеллачух, шен д1аверзар жоьжахати хир йолчу?! Ма ирча ю и кхочу йолу меттиг! أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللّهِ كَمَن بَاءَ بِسَخْطٍ مِّنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ
163 Аят
Уьш тайп-тайпана бу Далла гергахь /ялсамане гIур берш а, жоьжахате гIур берш а/. И Дела гуш ву цара деш дерг. هُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ اللّهِ واللّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ
164 Аят
Дала боккха къинхетам ма би муъманахах царалахь шайна юккъера элча а вахийтина‚ цо царна Цуьнан аяташ дуьйцуш‚ уьш цIанбеш‚ жайна а‚ хьекъалалла а царна Iама а деш, хьалха уьш билггалчу тиларчохь хиллехь а. لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ
165 Аят
Я шайна эшам хилча 101 , аш а ма бира эшам 102 /Бадрехь мостагIчунна/ шозза алссам, аш элира: "ХIара мичара ду?" Ахь āла: "Иза шуьгара шайгара ду 103 ". Баккъалла а‚ Дела массо а хIуманна тIехь ницкъ кхочуш ма ву. أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُم مِّثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِندِ أَنْفُسِكُمْ إِنَّ اللّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
166 Аят
Ши тоба дуьхь-дуьхьал кхеттачу дийнахь шуна хилла болу эшам 104 Делан лаамца бу‚ цу Далла /Шех/ тешна хилларш /нахана гучубохуш/ бовзархьама. وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللّهِ وَلِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ
167 Аят
Цунна бовзархьама шалхолелораш 105 а‚ шайга аьлча: "Схьадуьйла‚ тIом бе Делан новкъахь‚ я дIалелхабе /мостагIий/"‚ аьлларш: "Тхуна тIом бан хууш хиллехьара‚ тхо шуна тIаьхьахIуьттур дара". Уьш цатешарна герга бара оцу дийнахь ийманна /герга/ хиллачул‚ меттанашца дуьйцуш шайн дегнашкахь доцург. И Дела дика хууш ву цара хьулдеш дерг. وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُواْ وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوِ ادْفَعُواْ قَالُواْ لَوْ نَعْلَمُ قِتَالاً لاَّتَّبَعْنَاكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلإِيمَانِ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَاللّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ
168 Аят
Уьш бу шаьш /гIазоте ца боьлхуш/, чохь хевшина а 1ийна шайн вежарех лаьцна аьлла хилларш: "Оха бохург динехьара‚ бойур бацара уьш". Ахь āла: "Духатоха шайх далар (Iожалла)‚ шу бакълуьйш хиллехь". الَّذِينَ قَالُواْ لإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُواْ لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَؤُوا عَنْ أَنفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
169 Аят
Ахь ларране а ма ларалахь Делан новкъахь белларш белла. Дийна бу уьш – шайн Кхиош-Кхобучун гергахь /Цо шайна/ рицкъ а луш. وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
170 Аят
Дала Шен комаьршаллах шайна деллачуьнца баккхийбеш бу уьш‚ шайх ца кхуьуш /г1азотехь ца леш/ тIаьхьа бисинчарна кхаъ боьхуш бу уьш царна кхерам ца хилийта /эхартахь/ а‚ уьш сингаттаме ца хилийта а /дуьненахь бухадуьсучух/. فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ
171 Аят
Кхаъ боьхуш бу уьш Делера ниIматца а‚ комаьршаллица а‚ Дала цаяйъаре муъманехан ял /дог дохуш бу уьш/. يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللّهَ لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ
172 Аят
Уьш бу Далла а‚ элчанна а жоп делларш 106 ‚ шайна чов 107 хиллачул тIаьхьа. Царах диканиг диначарна а, /Делах/ кхийринчарна а сийлахь-йоккха ял ю. الَّذِينَ اسْتَجَابُواْ لِلّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَآ أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُواْ مِنْهُمْ وَاتَّقَواْ أَجْرٌ عَظِيمٌ
173 Аят
Ишттанаш бу уьш, шайга наха 108 аьлла: "Нах бу шуна го биллина‚ царах кхера". Цо уьш алсамбехира ийманца. Цара элира: "Тхан кхачо ю – Дела‚ дика векал а ву И". الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَاناً وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
174 Аят
Делера ниIматца а‚ дозаллица а юхабирзира уьш‚ зено ца лецира уьш‚ Дела реза хиларна тIаьхьахIиттира уьш. И Дела Шегахь сийлахь-доккха дозалла долуш ву. فَانقَلَبُواْ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللّهِ وَفَضْلٍ لَّمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُواْ رِضْوَانَ اللّهِ وَاللّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِيمٍ
175 Аят
И шайтIа дара шен доттагIашка /керстанашка/ шуна кхерам туьссуьйтуш‚ ма кхера царах‚ Сох кхера‚ шаьш тешаш хиллехь. إِنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ فَلاَ تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
176 Аят
Хьо сингаттаме ма войла цатешарехь сихбеллачара. Цара данне а цхьана а хIуманца зен дийр дац Далла. Дела лууш ву царна /ялсаманин/ дāкъа ца дан эхартахь. Царна деза доккха Iазап хир ду. وَلاَ يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن يَضُرُّواْ اللّهَ شَيْئاً يُرِيدُ اللّهُ أَلاَّ يَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِي الآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
177 Аят
Ийман а доьхкина, цатешар эцначара данне а /цхьана а/ хIуманца зен дийр дац Далла. Царна лазош долу Iазап хир ду. إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُاْ الْكُفْرَ بِالإِيمَانِ لَن يَضُرُّواْ اللّهَ شَيْئًا وَلهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
178 Аят
Цатешачарна ма моьттийла Оха шаьш латтор 109 шайна диканна ду, Оха уьш латтош бу къиношца алсамбовлийтар- хьама. Царна сийсаза долу Iазап хир ду. وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُواْ إِثْمًا وَلَهْمُ عَذَابٌ مُّهِينٌ
179 Аят
Ца хилира и Дела муъманах буьтуш шу долчу хьолехь /тешамениг а, мунепикъ а иэвелла/‚ боьханиг цIенчух къаста ца веш 110 . Ца хилира и Дела шу кхиадеш къайленна тIе‚ мухха делахь а, Дала хоржу элчанех Шена луъург. Тешалаш Делах а‚ Цуьнан элчанех а. Шу тешахь а‚ шу /Делах/ кхерахь а – шуна сийлахь-йоккха ял ю. مَّا كَانَ اللّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَآ أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّىَ يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاءُ فَآمِنُواْ بِاللّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤْمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ
180 Аят
Дала Шен комаьршаллех /шайна/ деллачунна тIехь писалла 111 лелочарна ма моьттийла и шайна дика ду. И мелхо а царна вон ду, къематдийнахь и цара кхоийнарг 112 церан логах хьарчор ю. Делан ду стигланийн а‚ лаьттан а ирс. И Дела аш дийриг дика хууш ву. وَلاَ يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَّهُمْ بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلِلّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
181 Аят
Далла хезира олучара аьлла долу дош: "Дела пекъар ву‚ тхо хьоле ду". Оха дIаяздийр ду цара аьлларг а‚ цара, хьакъ доцуш, пайхамарш байар а. Оха эр ду: "Iовша жоьжахатин Iазап" 113 . لَّقَدْ سَمِعَ اللّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ فَقِيرٌ وَنَحْنُ أَغْنِيَاءُ سَنَكْتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتْلَهُمُ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ الْحَرِيقِ
182 Аят
Шун куьйгаша кечдинарг бахьанехь ду иза /Iазап/. И Дела зулам 114 деш ма вац лешна. ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِّلْعَبِيدِ
183 Аят
Ишттанаш а бу уьш, шаьш аьлла: "Дала барт бина тхоьца‚ тхо элчанах тешар дац аьлла, цо саг1а даийтталц, ша дууш цIаро". Ахь āла: "Шуьга баьхкира 115 сол хьалха билгалонашца элчанаш‚ аш аьлла долчуьнца а – уьш хIунда байира аш‚ шаьш бакълуьйш делахь?" الَّذِينَ قَالُواْ إِنَّ اللّهَ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلاَّ نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىَ يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جَاءَكُمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
184 Аят
Хьуо цара харцвича /и тидаме ма эца/‚ хьол хьалха а элчанаш харцбина. Билгалонашца баьхкина бара уьш: зубуршца 116 а‚ нуьре долчу жайница 117 а. فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ جَآؤُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ
185 Аят
Массо а сино (массо а адамо, джино, малико, дийнато) Iовшур ма ду далар (1ожалла). Шуна /кхоччуш/ лур ю шун ял къематдийнахь. Т1аккха жоьжахатина, гена а ваьккхина, ялсамане вахийтинарг – и ву толам баьккхинарг. Дуьненан дахар ма дац Iехаваран хIума бен. كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ
186 Аят
Шу зуьйр ма ду шун бахамехь а‚ шаьшкахь а 118 , шуна хезар ма ду шул хьалха шайга жайна деллачаьргара 119 а‚ мушрикашкара 120 халахетарш. Аш собар дахь‚ шу /Делах/ кхерахь – баккъалла а, и ду-кх чIогIачу гIуллакхех. لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُواْ أَذًى كَثِيرًا وَإِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الأُمُورِ
187 Аят
Дала барт бира жайна деллачаьрца: аш билгалдоккхур ду нахана 121 ‚ аш хьулдийр дац и аьлла. И 122 дIатесира цара шайна тIехьа‚ цунах кIеззиг мах ийцира цара. Ма вон хIума ю-кх цара оьцург! وَإِذَ أَخَذَ اللّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلاَ تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْاْ بِهِ ثَمَناً قَلِيلاً فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ
188 Аят
Хьуна ма мотталахь и шаьш деъначуьнца (динчуьнца - Делан некъах нах д1атилош) баккхийбеш берш‚ шаьш дина доцучуьнца наха шаьш хесто лууш берш‚ хьуна ма мотталахь уьш Iазапах кIелхьарабевр бу‚ - царна лазош долу Iазап ду. لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحْمَدُواْ بِمَا لَمْ يَفْعَلُواْ فَلاَ تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
189 Аят
Делан ду стигланийн а‚ лаьттан а долалла 123 ‚ и Дела массо а хIуманна тIехь ницкъ кхочуш ма ву. وَلِلّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاللّهُ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
190 Аят
Баккъалла а, стигланаш а‚ латта а кхолларехь‚ буьйса-де хийцадаларехь билгалонаш ма ю хьекъал долчарна. إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لآيَاتٍ لِّأُوْلِي الألْبَابِ
191 Аят
Ишттанаш бу уьш шаьш Дела хьехавеш дIахIиттина а‚ охьхевшина а‚ шайн агIонашна тIехь а‚ ойла еш бу уьш стигланаш а‚ латта а кхолларан (олуш): "Тхан Кхиош-Кхобург‚ Ахь кхоьллина ма дац хIара эрна‚ Хьо хаставо оха‚ ларделахь тхо /жоьжахатин/ цIеран Iазапах. الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
192 Аят
Тхан Кхиош-Кхобург‚ баккъалла а, Ахь цIерга воьллинарг, Ахь сийсазвинарг ву-кх иза. Зуламхошна ма бац гIоьнчий. رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ
193 Аят
Тхан Кхиош-Кхобург‚ тхуна хезира цхьа кхойкхуш верг 124 , ша /нах/ иймане кхойкхуш: ийман дилла шайн Кхиош-Кхобучуьнга, бохуш‚ тIаккха Оха ийман диллира. Тхан Кхиош-Кхобург‚ Ахь гечделахь тхуна тхан къиношна‚ цIанделахь тхо тхан вочу Iамалех‚ тхо далийталахь дикачаьрца. رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلإِيمَانِ أَنْ آمِنُواْ بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الأبْرَارِ
194 Аят
Тхан Кхиош-Кхобург‚ Ахь тхуна даийталахь Айхьа хьайн элчанашка доуьйтур ду аьлларг‚ сийсаза ма делахь тхо къематдийнахь‚ баккъалла а, Ахь ца йохайо – кх ваIда." رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلاَ تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لاَ تُخْلِفُ الْمِيعَادَ
195 Аят
Жоп делира царна шаьш Кхиош-Кхобучо: "Ас эшор ма яц йинчун Iамал‚ и стаг велахь а, я зуда елахь а‚ – шу вовшех ду. ДIакхелхинарш 125 ‚ шайн цIеношкара арабаьхнарш‚ Сан новкъахь шайна халонаш хилларш‚ шаьш тIом бинарш‚ шаьш тIам тIехь белларш – цIанбийр бу Ас уьш шайн вочу Iамалех‚ бухахула хиш лелаш долчу бошмашка бохуьйтур бу Ас уьш, – мēла бу и Делера. И Дела Шегахь хаза мēла болуш ма ву". فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لاَ أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخْرِجُواْ مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُواْ وَقُتِلُواْ لأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّن عِندِ اللّهِ وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ
196 Аят
Хьо Iеха ма войла и цатешнарш махкахь дIай-схьай леларо. لاَ يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُواْ فِي الْبِلاَدِ
197 Аят
КIеззиг хIума ду иза. ТIаккха уьш чуг1он болу меттиг жоьжахати ю. Ма вон товжийла 126 ю иза. مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
198 Аят
Мухха делахь а‚ шайн Кхиош-Кхобучух кхоьруш болчарна бошмаш ю‚ шайн бухахула хиш оьхуш‚ гуттар а хир бу уьш цу чохь, – Делан гергара хьешашна /хаза/ кечдар ду иза. Далла гергахь дерг дика ду дика Iамал йиначарна. لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْاْ رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلاً مِّنْ عِندِ اللّهِ وَمَا عِندَ اللّهِ خَيْرٌ لِّلأَبْرَارِ
199 Аят
Баккъалла а, жайнин охIлех ву Делах тешаш верг‚ шуьга доссийначух а‚ шайга доссийначух а тешаш верг‚ Далла муьтIахь а волуш. Делан аяташ ца духку цара кIеззигчу мехах. Царна шайн ял ма ю шайн Кхиош-Кхобучун гергахь. И Дела сиха ма ву хьесап дарехь. وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَمَن يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيْهِمْ خَاشِعِينَ لِلّهِ لاَ يَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ ثَمَنًا قَلِيلاً أُوْلَئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
200 Аят
ХIай ийман диллинарш! Шу собаре хилалаш 127 , шу собарехь яхье довлалаш 128 , чIагIлолаш вовшашца 129 ‚ Делах кхералаш - декъалхила тарло шу. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
1 Оцунах лаьцнарг «Аль-Бакъара» суратан юьххьехь деана.
2 Фуркъан – 1арбашха: الفرقان Аль-фуркъан – къастор (диканиг а, вониг а). Къуръан‚ ша бакъдерг а‚ харцдерг а къастош долу.
3 Хьекъале верг – иштта гочдина кхузахь 1аьрбийн дош حكيم . Иза хьекъалалла бохучух схьадаьлла билгалдош ду, оьрсийн мудрый бохучун маь1нехь.
4 Кхета хала долу аяташ. Къуръан чохь متشابهات (Муташабих1ат) аьлла царах. Уьш ду цхьацца элпех лаьтташ дерш а, Делан сибаташ юьхьанца халкъах тардеш дерш а (Делан юьхь, Делан куьг,.. хьехош дерш). Церан маь1на даккха г1ерта мегар дац, царах теша веза, оцунах луург Далла Шена дика хаьа, аьлла саца веза ша Делах тешаш волу стаг. К1орггера оцунах лаьцнарг т1аьхьа дог1ур ду, Дала мукъалахь.
5 Бакъдолчух.
6 Бакъдолчу динах.
7 Къематденна - къематдийнахь.
8 ВаIда – Ша хьалха делла дош.
9 Маккин керстанаша.
10 ДIадуьйшу меттиг ма вон ю-кх шун – жоьжахати.
11 Кхузахь: дукха – Бадрехь бусалба тоба – 313 стаг‚ керстанийн тоба – эзар гергга стаг. Керстанашна гира бусалбанаш шайл шозза сов.
12 Ялсамани.
13 Ислам – 1арбашха:إسلام Муьт1ахь хилар. И дош схьадаьлла أسلم муьт1ахь хила орамах. Ислам – Далла муьт1ахь хилар ду, кхоччуш Цо бохург дар ду, Делера схьа мел деана х1ума бакъдеш Далла тешаме хилар ду. Цу т1е доьг1ча, массо а пайхамаршкахула схьадеана ц1ена дин Ислам ду.
14 1илма – кхузахь: пайхамаршкахула Дала диссийна жайнаш. Мухьаммад – элча ﷺ воуьйтур хилар церан жайнашкахь (Таврат, Инжил) яздина хилла, и вог1ург хиларх уьш тешаш хилла. Амма и ﷺ веъначул т1аьхьа хьаг1 бахьанехь (жех1ал хиллачу 1аьрбех и хилар ца дезаш), шайгара урхалла д1адаларх кхоруш, Жайнин ох1ла (жуьгтий, насараш) бекъабелира: цхьаболчара и бакъвира, дукхачара – харцвира.
15 Жуьгташка‚ насарашка.
16 Iаьрбийн мушрикашка.
17 Iаьрбийн маттахь: إسلام ислам – муьтIахь хилар. Хьалха деана оцунах лаьцнарг.
18 Хьуна тIехь ду‚ Мухьаммад‚ хьехам бар‚ царна нийса некъ гайтар. Уьш тешахь а‚ ца тешахь а – цунна тIера дош цара шаьш лур ду, хьоьга доьхур дац.
19 Жуьгтий.
20 Харцдолчо.
21 Буьйса эшош – де дахдеш‚ де дацдеш – буьйса яхъеш.
22 ХIоьах‚ масала‚ котам хуьлуьйту‚ котамах хIоъ доккху‚ и. дI. кх.
23 Делан цхьана а бакъонна т1ехь вац иза. Кхузахь деана 1аьрбийн дош ولي (вали), дукхаллин терахь – أولياء (Авлияъ). Цуьнца кхузахь Далла луург ду «г1оьнча», «г1одаккхархо», «хьо шех ч1ог1а тешаш доггар доттаг1». Кху аятехь Дала бусалбанашка бохучух тера ду: аш керстанех ма лийцалаш бусалбанашна духьал (я уьш д1атесна буьтуш) г1оьнчий, деган доттаг1ий, уьш шайн дин т1ехь ч1аг1белла а болуш.
24 Шайна юккъера пайхамарш боуьйтуш, массо а кхечу нахал базбийра Дала уьш.
25 Iимранан зудчо Хьаннас, ша берах хьаьрчича (йисча), шен хир волу доьзалхо Далла гIуллакх дан массо а хIуманах мукъавоккхур ву ша‚ аьлла, Деле дош делла хилла.
26 Михьраб –Аль-Байт аль-Мукъаддас маьждигехь Марьямана лерина дина хилла долу цIа.
27 Делера Дош – кхузахь: Марьяман кIант Iийса‚ да воцуш Делан дашца дуьненчу ваьлла волу.
28 Кхузахь: зударшца доккхучу зовкхах юха а ваьлла
29 Ишар – 1аьрбашха: إشارة (ишара). Билгало. Оьрсашха: жест.
30 Ламаз де.
31 Къоламаш – шаьшца Iаьрбаша кхаж тосуш хилла пхерчий.
32 Хьаьхнарг – Iарбашха : مسيح Масихь, грекашха: Христос. Ширчу халкъийн Iадатехь паччахь, я динан да цхьана цIенчу хIуманах хьохуш хилла. (Х1ижран 1410 шарахь Мадинатехь ингалс маттахь арахецна Тафсир, агIо 154).Иштта аьлла и Iийса дуьненахь дуккха кхерсташ лелаш хиларна, латтах хьакхалуш, я и хьакхавелла цомгашниг Делан пурбанца толуш хиларна. (Ибн- Касир, Тафсир, хьалхара жайна, агIо 320).
33 Бурс-цамгаран цIе; оьрсашха: проказа.
34 И Дела цхьаъ хиларан.
35 Мусан динехь даа хьарам дина хилла долу эмкалан жижиг а,дум болу х1ума а, цхьадолу олхазарш а, ч1ерий а, хьанал дина 1ийсас.
36 Хьаварийш – Iийсана тIаьхьахIиттинарш – апостолаш.
37 Кхузахь: шахIадат далийнарш‚ Делах тешнарш.
38 Мекарло- х1илла.
39 Iийса вен гIоьртира цатешарш‚ Дала церан и дохийра.
40 Кхузахь: дуьненахь латтар чекхдолуьйтуш. 1ийса пайхамар Дала стигал ваьккхина, дуьне доха гергадеъча юха дуьненчу воуьйтур волуш ву. Цо дуьненахь нийсо х1оттор ю, т1аккха 7 шо даьлча, лийр ву. Цо дуьненахь яьккхина хан ерриге а 40 шо хуьлу./Тафсир Аль- Джалалайни/
41 Далла хьасталуш.
42 Цуьнан маь1на хьалха деана.
43 Кхузахь: жуьгтийн динехь.
44 Насарийн дин – христианство.
45 ЦIена тешаш верг – حنيف хьаниф, массо а харц динех д1а а вирзина, цхьаъ волчу Делах тешаш верг. Дуьххьара Ибрах1им- пайхамарх аьлла и.
46 МуьтIахь верг – бусалба.
47 Делаца накъост луьйцуш берш.
48 Мухьаммад – пайхамар.
49 И аьлла жуьгташа.
50 Ислам дин.
51 Жайнин охIлано олу шайна тIаьхьахIуьттуш болчаьрга: шуьга санна жайна а‚ хьикмат а‚ хьекъалалла а лур дац Дала цхьанна а‚ бусалбанаша шу эшор дац Далла гергахь долчуьнца.
52 КъинтIар – 44‚9 кг деши; дуккха даьхни.
53 Динар – 4‚8 г деши; кIезиг хIума.
54 Бодане нах – жуьгташа Iаьрбех олуш хилла иштта‚ шайх пайхамарш бевлла, шайга Дала жайнаш а диссийна, бохуш‚ кураллаш еш. Цундела цхьацца жуьгташа Iарбичуьнгара юхалург эцца хIума дIа ца луш хилла, и ца лоруш.
55 И шаьш хийцийнарг.
56 Цо – адамо, аьлча а пайхамаро.
57 Шух бусалбанаш хиллачул тIаьхьа. И аят доссина насараша аьлча: "Iийсас аьлла шайга шех дела лаца".
58 Песакъ – 1арбашха: فاسق фасикъ – Делан динах д1авирзинарг; къинош летош верг.
59 Къуръана чохь – тайпа‚ тIаьхье, ЯIкъубан 12 кIант.
60 Ислам - /Далла/ муьт1ахь хилар бохург ду. Кхин оцунах лаьцнарг хьалха деана.
61 И аят доьссина жугтий бахьанехь: Мусага ийман диллинчул т1аьхьа 1ийсага ийман ца диллира цара, керстаналлехь кхин совбевлира уьш Мухьаммаде а, Къуръане а ийман цадилларца.
62 Исраил – ЯIкъуб пайхамар; Исраилан кIентий олу ЯIкъубан тIаьхьенах‚ хIинца жуьгтий лоруш бу Исраилан кIентий.
63 Таврат – Муса пайхамаре Делера доьссина жайна‚ оьрсашха Тора‚ "Ветхий завет" олуш долу.
64 ХIай Мухьаммад.
65 Кхузахь: Маккахь долу КаIба – ХьажцIа.
66 Маккахь.
67 ИбрахIиман меттиг – ИбрахIим ша КаIбин пен беш (чир еш) тIеволуш хилла болу тIулг. (ХIинца а болуш бу КаIбина чохь).
68 ХьажцIа вахар парз ду массо а бусалба стагана‚ зудчунна‚ нагахь санна могашалла дика елахь‚ некъ маьрша белахь‚ кхачанца-хIуманца тоам белахь.
69 Делах‚ я и хьажцIа вахар парз хиларх.
70 Кхузахь: бусалбанаш хилла. Цхьаболчу Iеламнаха гайтарехь, и аят хийцина "Шу Делах кхера шайна ницкъ ма-кхоччу" бохучу аятаца.
71 Делан муш – Делан дин‚ Ислам.
72 Бусалба дин тIелаьцнарш‚ бусалбанаш берриге а вежарий лоруш бу.
73 Делера ва1да – Делан дин ислам эцнарг Iазапах кIелхьарвер ву, аьлла долу Делан дош.
74 Нахера ва1да – сийсазалла хир дац жуьгташна‚ нагахь уьш бусалба а хилла, Делан динца чIагIбелла Iахь.
75 Мискалалла – кхузахь: хила тарло сутаралла.
76 Делан гIуллакхна тIехь.
77 Хууш ву, бекхам бийр болуш ву.
78 Пайхамар ﷺ аравелира Мадинатера бусалба нах Ухьудехь тIамна кечбеш, дIанисбеш. Иза дара х1ижран 3-чу шеран шаввал беттан 7-чу (я 11-чу) дийнахь 1уьйрана (шотде, 625-чу шеран январь бутт). Бадрехь эшар ла а ца делла, къурайшаш нуьцкъала эскар а кечдина (кхо эар гергга т1емало волуш, ши б1е говр йолуш), т1емалой т1ехьахула церан дегнаш айдан зударий а балош Мухьаммадаца ﷺ т1ом бан бог1уш бара. И хиъча, пайхамар дагавелира шен асхьабашца п1ераскан дийнахь рузба-ламаз дийначул т1аьхьа: царна дуьхьал арадоовлу вай я кхузахь Мадинатехь дуьсу? Мадинатан вахархочо шен ц1е 1абдуллах1и бин Убай йолчу (т1аьхьа мунепикъийн коьртехь хирг волчу) олу Мадината чохь бан беза т1ом: т1емалошна а ка дер ду мостаг1чунна к1ело ян, зударша а, бераша а т1улгаш деттар ду. Мух1ажирашна ца лаара г1алин бахархошна зуламаш хилийта, цундела цара арент1ахь т1ом бар дийхира. 1абдуллах1ина хетарг, шена а нийса хеташ доллушехь, пайхамара т1е ца лецира, иза шена т1е т1емалочун духар а доьхна аравелира. Цунна цадезарг шаьш диний хиъначу мух1ажираша элира: хьуна луург дийр ду вай, г1али чохь бийр бу вай т1ом. "Х1ан-х1а, - элира пайхамара ﷺ, - там бац пайхамарна т1еман духар т1едоьхначул т1аьхьа вухавала". Шиа эскар дуьхьалкхийтира Мадинатан 3 миль (5 км гергга) къилбаседехь болчу Ухьуд ламанна бухахь. 1абдуллах1ис ша бохург ца дича, пайхамаран ﷺ эскарх кхо дакъа д1акъастира, т1амт1ехь дакъа а ца лоцуш д1абигира.Уьш бара мунепикъаш.
79 Бану Хьарисат а, Бану Саламат тейпанийн нах, мунепикъ IабдулЛахI бин Убайяна тIаьхьа а х1оьттина, тIамах юхабовла герга бара, делахь а, Дала чIагIбира уьш.
80 Шун герз а‚ нах а кIеззиг болуш.
81 Шукур – баркалла алар Далла Цо деллачу ни1маташна дуьхьал.
82 Шуна уьш цаьрца девзаш (белшашка охьахецна кIайн чалбанаш хилла церан).
83 Диканехь а‚ вонехь а.
84 Ялсамани.
85 Кхузахь: шуьца тIом беш болчарна.
86 Халонаш Оха цкъа цхьаболчарна хуьлуьйту‚ тIаккха – кхиболчарна‚ хьалхарчарна аьтто а бой.
87 Царна тIе дуьненахь халонаш йохуьйтуш.
88 Нахана гучубохуш.
89 Делан новкъахь‚ бевзинчул тIаьхьа собаре хилларш.
90 Цу пайхамаршца хилла болчу муъманаха.
91 Тхо чIагIделахь.
92 Шуна гIо хир ду, аьлла, йолу шен ваIда Дала кхочушйира Ухьудехь аш толам баккхарца цатешачарна тIехь юьхьанца.
93 Царна белира шуна тIехь толам.
94 Х1ижран 3-чу шарахь Ухьудехь т1ом болуш, бусалбанийн цхьана тобано кхочуш ца дира пайхамаран омра. Цо х1оттинера 50 1адкхоссархо лам ларбан, х1уу хилча а, шайн меттиг д1а ма таса, аьлла, омра а дина. Бусалбанаш тоьлла, х1онс гулъеш а гина, шайн меттиг д1а а тесна, царна юкъабаьржира 1адкхоссархойх дукхаберш. И хааделла, ламанна т1ехьахь хьулбелла лаьтташ хилла болу Халид бин Валид коьртехь хилла болу береш, т1ехьахула т1елетира бусалбанашна. Цхьаболчара пайхамар вийна аьлла, харц хабар даржийра. Бусалбанаш, боьхна, шайга кхойкхуш пайхамар витина, д1абевдира. Иштта юьхьанца тоьлла хилла болу бусалбанаш ийшира оцу т1амехь, уьш бекъабалар а, пайхамаран омрана 1еса хилар а бахьанехь..
95 Ухьудехь эшна ч1ог1а синтем байна бара ийман ц1ена долу бусалбанаш. Царна парг1атонна, царах кхерам д1абаккхархьама Дала царна наб озаялийтира. Наб кхета кхерам боцучунна.
96 Ухьудехь г1азотехь хилла болу мунепикъаш цхьа а бāла болуш бацара динца а я г1азотаца а – шаьш даларх к1елхьарадовларх ойла еш бара уьш. Церан цига бахкар а шайн лаамехь дацара: я бусалбанех кхоьруш баьхкинера уьш, я сихха толам а хилла шайна х1онс кхочур ю моьттуш бара, я ц1е яккхийта дара церан и – даггара дацара, уьш Делах тешаш боцу дела. Царна наб ца кхетара – уьш гуттар кхоьруш бара.
97 Вайн карахь х1умма дац, вайн карахь г1уллакх хиллехьара – вай арадевр дацара г1азотана, иштта ойланаш йора мунепикъаша.
98 И шайн дагчохь дерг пайхамарах ﷺхьулдан г1ертара мунепикъаш.
99 Шу довзархьама‚ шух тешаш мила ву‚ мила вац.
100 Ухьудехь тIом беш хIонсана даьккхина цIен кIади дайна хилла. Цхьаболчара аьлла‚ пайхамара хьулдина хила мега иза‚ аьлла. Иштта ма ала‚ аьлла, доссийна и аят.
101 Бусалбанаш ийшира Ухьудехь.
102 Туьйлира хьалха Бадрехь.
103 Шу шаьш бахьанехь ду шун эшар, аш Делан а, пайхамаран а омрана 1есалла ярна.
104 Ухьудехь бусалбанаш эшар.
105 Шалхолелораш – мунепакъаш – дагчохь цатешар долуш‚ маттаца шаьш тешна ду, бохурш.
106 ТIаме баханарш.
107 Ухьудехь эшначул тIаьхьа.
108 И аьлларг ву – НаIим бен МасIуд Аль-АшжаIи – цо аьлла хилла муъманахе: "Абу-Суфьян шен эскарца кечвелла шуьца тIом бан".
109 Бала ца болуьйтуш‚ ниIмат делла‚ баланаш ца хьоьгуьйтуш.
110 Шу зуьйш вара Дела, шух дика верг а. вон верг а къасторхьама.
111 Шен даьхнина‚ я кхечу мулкана тIера закат я сагIа ца луш.
112 Закатана я сагIина ца луш.
113 И аьллера жуьгташа Дала "Милла велахь Шена хаза декхар делларг…" аят доссича. Ибн-1аббаса дийцарехь, и аьлла хилла жуьгтийн 1еламстага Финхьас бин 1азураъа Абу-Бакре, цо шайна Дала т1едихкина декхарш кхочуш х1унда ца до аш, аьлла бехк баьккхича (Тафсир ас-Сабуни, жилд 1, аг1о 226).
114 Зулам деш верг – кхузахь и деъна ظلام заллям аьлла мубалаг1а вазнехь (فغال ), цуьнан маь1на хила герга ду: цхьа к1еззиг а зулам деш верг вац Дела.
115 Масала‚ Закария я Яхья.
116 Зубурш – хьикматах а, хьехамех а дуьззина долу Дала стиглара охьадоссина долу жайнаш.
117 Делера билггал долу жайна, Тавратах а, Инжилах а тера.
118 Шу зуьйр ма ду шун бахамехь а‚ шаьшкахь а - шун бахамна зенаш хуьлуьйтур ду, шуна шайна т1е цамгарш, кхин баланаш кхуьссур бу, шун гергарнаш а, шу шаьш а долуьйтур ду … цуьнца шу зерхьама.
119 Шайга жайна делларш – Тавратан‚ Инжилан‚ Забуран охIланаш.
120 Мушрикаш – цIарна‚ тIулгана я кхечу хIуманна Iибадат ден нах, дуккха а деланаш бу бохурш.
121 Шен хьукам.
122 Барт‚ Делаца бина хилла болу.
123 Долалла – паччахьалла.
124 Кхойкхуш верг – кхузахь: нах иймане кхойкхуш волу Делан элча.
125 Маккахь цатешачара шайна гIитто йича, пайхамарца Мединате д1акхелхинарш‚.
126 Вижа мотт.
127 Далла дечу 1ибадатехь, халонашна тIехь‚ вон дерг ца деш.
128 Цатешачарел‚ цаьрца деш долчу г1азотехь а, т1еман халонашкахь а, собарца ледара ма хилалаш.
129 Шайн махкан дозанаш мостаг1чух лардан кийча хиларехь.