47. Сурат МУХЬАММАД

(Мадинатехь доьссина‚ дерриге а 38 аят).



Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчу Делан цIарца.

1 Аят
Шаьш цатешнарш а‚ Делан некъах /нах/ д1атилийнарш а – Цо дIатилийна церан Iамалш (цара дуьненахь диначу диканна дуьхьал дуьненахь дикачуьнца бекхам хир бу царна, эхартахь церан Iамалш хьесапе оьцур яц). الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ
2 Аят
Ийман диллинарш а‚ дика Iамалш йинарш а‚ Мухьаммаде доссош хиллачух тешнарш а – иза церан Кхиош-Кхобучуьнгара бакъдерг ду - Цо ц1анбийр бу уьш шайн къинойх‚ тодийр ду церан гIуллакх. وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ
3 Аят
Иза ду цатешнарш тIаьхьахIуьттуш хиларна харцдолчунна‚ ийман диллинарш тIаьхьахIуьттуш хиларна шайн Кхиош-Кхобучуьнгара бакъдолчунна. Иштта дāладо Дала нахана шайн масалш. ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِن رَّبِّهِمْ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ
4 Аят
Шаьш дуьхьалкхетча цатешначаьрца – логех 1 тоха аш уьш гIелбаллалц 2 ‚ чIагIде буржалш 3 – тIаьхьа къинхетам бер 4 я дуьхьал мах оьцур 5 – тIамо шен мохь охьабиллалц 6 . Иза (ду шуьца т1ом бечу мостаг1ашца хила деза хьал). Далла лаахьара, Цо толам лур бара царна тIехь‚ делахь а шун цхьаберш вукхарца зерхьама /бойту Дала тIемаш/. Делан новкъахь байинарш – Цо янне а дIатилор яц церан Iамалш. فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِن لِّيَبْلُوَ بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ
5 Аят
Цо тIаьхьа нисбийр бу уьш‚ тодийр ду церан гIуллакх. سَيَهْدِيهِمْ وَيُصْلِحُ بَالَهُمْ
6 Аят
Цо бухкур бу уьш ялсамани чу‚ Ша царна йовзийтина йолчу (хIоранна шена ялсаманехь хир йолу хIусам хууш). وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ
7 Аят
ХIай ийман диллинарш! Аш Далла гIо дахь (Цуьнан дин ч1аг1деш)‚ Цо шуна а гIо дийр ду‚ шун когаш а чIагIбийр бу 7 . يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ
8 Аят
Цатешнарш – хIаллакхилар ду царна‚ Цо дIатилийна церан Iамалш. وَالَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَّهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ
9 Аят
Иза ду царна ца дийзина дела Дала доссийнарг (Къуръан) – Цо дIаяйа церан Iамалш. ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ
10 Аят
Уьш ца лелла лаьттахула‚ ца хьовсу‚ муха хилла царал хьалхахиллачеран чакхе? Дала бохийра уьш. /ХIокху/ керстанашна а цунах тераниг хир ду. أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلِلْكَافِرِينَ أَمْثَالُهَا
11 Аят
Иза - Дела ийман диллинчеран гIоьнча волу дела ду‚ ткъа керстанаш – церан цхьа а гIоьнча воцу дела ду. ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَأَنَّ الْكَافِرِينَ لَا مَوْلَى لَهُمْ
12 Аят
Баккъалла а, Дала бухкур бу ийман диллинарш а‚ дика Iамалш йинарш а бошмашка 8 ‚ шайн бухахула хиш оьхуш долчу. Ткъа цатешнарша /кIеззиг/ зовкх хьоьгур ду /кху дуьненахь/‚ дуур ду бежнаша ма доу – /тIаккха жоьжахатин/ цIе ю царна чохьIайла. إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَّهُمْ
13 Аят
Маса юрт‚ шаьш хьо /х1ай элча/ шена чуьра араваьккхина, хьан юьртал (Маккал) нуьцкъалō йолуш йолу‚ хIаллакйина Оха‚ ма ца хилира царна цхьа а гIоьнча! وَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِّن قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ
14 Аят
Шен Кхиош-Кхобучуьнгара билгалона тIехь верг тера ву ткъа шен Iамалан вониг шена хазйиначух? Шайн дезаршна тIаьхьахIиттира уьш 9 ! أَفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ كَمَن زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ
15 Аят
/Делах/ кхоьручарна хир ю аьлла йолчу ялсаманин масал ду: цу чохь татолаш ду /чам а‚ хьожа а/ ца хийцалучу хих а‚ шен чам ца хийцалучу шурин татолаш ду‚ молучарна чIогIа чōмехь долчу чагIаран татолаш ду‚ цIеначу мезан татолаш а ду. Царна цу чохь массо а стоьмех /стоьмаш/ бу‚ шаьш Кхиош-Кхобучуьнгара гечдар а ду. Уьш (ялсаманин дай) тера буй гуттар цIергахь болчарах (жоьжахатин дайх), шайна кхехкийна хи малош болчу, тIаккха цо церан чуьйраш туьйдуш болчу? مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِّن مَّاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِن لَّبَنٍ لَّمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِّنْ خَمْرٍ لَّذَّةٍ لِّلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِّنْ عَسَلٍ مُّصَفًّى وَلَهُمْ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِي النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ
16 Аят
Царах хьоьга ладоьгIурш бу, шаьш хьо волчуьра āра ма- бевллинехь, цара олура шайгахь Iилма долчаьрга: "ХIун элира цо (Мухьаммада) хIинца хьалха?" Уьш бу Дала шайн дегнашна тIе мухIар тоьхнарш‚ шайн дезаршна тIаьхьах1иттира уьш. وَمِنْهُم مَّن يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِندِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُوْلَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ
17 Аят
Шаьш нисбелларш а – Цо совбехира уьш нийсачу некъаца‚ Цо делира царна /Делах/ кхерар. وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْواهُمْ
18 Аят
Уьш хьовсур буй сахьте 10 , иза шайна дāрах (т1екхачарах) цIеххьана? Цуьнан /цхьацца/ шартIаш ма деана. Мичара хир бу царна, иза шайна деъча, вовшашна хьехам?! (Цо гIо дийр дац царна тIаккха). فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ
19 Аят
Хьуна хаалахь‚ кхин дела вац ша АллахI (цхьа Дела) бен‚ гечдар дēха хьан ледарлонашна а‚ муъма божаршна а‚ муъма зударшна а. Дела хууш ву шун дIасаидар а /дийнахь/‚ шун чудерзар а /буса/. فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ
20 Аят
Ийман диллинчара олу: "Сурат доьссийнехьара". /Шена чохь нийса/ хьукманаш долу сурат доссийча‚ цу чохь тIом хьахийча‚ хьуна ги, шайн дегнашкахь цамгар йерш хьоьга хьоьжуш, шена вала хорша еанарг санна. Царна вунō таме 11 дара – وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ مُّحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يَنظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ
21 Аят
муьтIахь хилар а‚ хаза дош а (там бара цаьргара хьуна хаза). ГIуллакх сацаделлачу 12 хенахь уьш Деле бакълийча, – дика дара-кх царна. طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَّعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ
22 Аят
Шу хила мега, шаьш /ийманах/ дIадирзича, боьханиг даржадеш лаьттахь‚ гергарлонаш хēдош 13 ? فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِن تَوَلَّيْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ
23 Аят
Уьш Дала шайна неIалт 14 аьлларш бу‚ тIаккха къорбина Цо уьш /бакъдерг ца хезаш/‚ бIаьрсаза а бина /бакъдерг ца гуш/. أُوْلَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ
24 Аят
Къуръанах ойла ца йо цара‚ я церан дегнашкахь дōгIанаш ду? أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا
25 Аят
Баккъалла а, шаьш хьалха хиллачунна (керстаналлина) тIе юхабирзинарш шайна нийса некъ билгалбаьллачул тIаьхьа – шайтIано хаздина царна /шайн боьха гIуллакхаш/‚ цо даг чу кхуьссуш ду царна /Делан некъах д1атилар/. إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ
26 Аят
Иза ду цара аларна Дала доссош дерг (Къуръāн) ца дезаш хиллачаьрга 15 : "Тхо муьтIахь хир ду шуна цхьадолчу гIуллакхашкахь". Далла хууш ма ю церан къайленаш. ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ
27 Аят
Муха /хир ду церан хьелаш/ уьш маликаша дIакхалхийнчу хенахь‚ цара царна етташ яххьийх а‚ баккъийх а? فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمْ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ
28 Аят
Иза ду уьш Дела оьгIазвоккхучунна тIаьхьахIиттарна‚ Иза резахилар шайна цадезарна – тIаккха Цо дIайойъу церан Iамалш. ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ
29 Аят
Шайн дегнашкахь цамгар йолчарна моьттина те Дала цкъа а шайн мостагIалла гучудоккхур яц? أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ
30 Аят
Тхуна лиъча, Оха гайтина хир бара уьш хьуна – тIаккха хьуна бевзина хир бара уьш шайн билгалонашца. Хьуна бевзар ма бу уьш дешан аьзнашца 16 . Дела хууш ву-кх шун Iамалш. وَلَوْ نَشَاءُ لَأَرَيْنَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُم بِسِيمَاهُمْ وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمَالَكُمْ
31 Аят
Оха зуьйр ма ду шу Тхуна шух /Делан новкъахь т1амца/ къахьоьгурш а‚ собар дийраш а бовззалц 17 ‚ Оха зуьйр ду шун хабарш а. وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ
32 Аят
Баккъалла а, цатешнарш а‚ Делан некъах /нах/ д1атилинарш а‚ шайна нийса некъ билгалбаьллачул тIаьхьа элчанца мостагIалла лелийнарш а – цара хIумма а зен дийр ма дац Далла‚ тIаьхьа Цо дIайойъур ю церан Iамалш. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الهُدَى لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَسَيُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ
33 Аят
ХIай ийман диллинарш! Далла муьтIахь хила‚ Делан элчанна муьтIахь хила‚ шайн Iамалш ма яйа. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ
34 Аят
Баккъалла а, цатешнарш‚ Делан некъах /нах/ дIатилинарш‚ тIаккха керста хьолехь белларш – Дала цкъа а гечдийр дац царна. إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ
35 Аят
Шу ледар ма довлалаш‚ машаре /керстанаш/ ма кхайкхалаш‚ шу хьалахь /нуьцкъала/ долуш. Дела шуьца ву шуна‚ Цо эшор яц шуна шун Iамалш. فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَن يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ
36 Аят
Баккъалла а, дуьненан дахар ловзар а‚ эрна хан яйар 18 а ду. Аш ийман диллахь‚ шу /Делах/ кхерахь, – Цо шуна лур ю шун ял‚ доьхур дац шун даьхни а /деккъа закат даккхар бен/. إِنَّمَا الحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِن تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ
37 Аят
Цо шуьга /дерриг даьхни/ доьхуш делхьара‚ шуна тIевирзина и доьхуш‚ шу бIаьрмециг хир дара. Цо гучудоккхур дара /шун дегнашкахь долу Делан новкъахь харжаш яр/ цадезар (бІаьрмецигалла). إِن يَسْأَلْكُمُوهَا فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَيُخْرِجْ أَضْغَانَكُمْ
38 Аят
ХIорш ду-кх шу, шайга (пайхамара) кхойкхуш долу Делан новкъахь харжаш яре! Шух бIаьрмециг (пис) верг ма ву. Б1аьрмециг верг – и шена бIаьрмециг (пис) ма ву. Дела хьал долуш ма ву (цхьангара х1умма а ца оьшуш)‚ шу пекъарш ма ду (Делера диканаш оьшуш). Шу юхадовлахь /ийманах/, Цо хуьйцур ду шу кхечу къомаца 19 ‚ тIаккха уьш хир бац шух тера. هَاأَنتُمْ هَؤُلَاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبْخَلُ وَمَن يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَن نَّفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِن تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ
1 Цуьнан мурад ду – тIом беш болуш, латар. Т1амт1ехь мостаг1ийн дуьхьало шаьш йохийча, шаьш уьш эшийча, царах йийсаре лаьцнарш ч1ог1а ларбе: д1а ма бовдийла уьш я цаьргара зен ма долийла шуна - т1аьхьа т1ом чекхбаьлча, ишттанехьа д1ахоьцур бу, я – мēхах, я мостаг1ийн йийсарехь болчу бусалбанех хуьйцур бу.
2 Дуьхьало ян ца луш.
3 Йийсаре леца (йийсар де).
4 Дуьхьал хIума йоцуш дIахоьцийла, ишттанехьа.
5 Йийсарш дIахецарна.
6 ТIом чекхбаллалц.
7 Когаш т1ехь ч1аг1дийр ду шу, аьлча а, шайн г1уллакхашкахь ч1аг1дийр ду шу.
8 Ялсамани.
9 Кхузахь Дала اتبعوا «т1аьхьах1иттинарш» дукхаллин терахьехь далийна маь1на юкъара дуйла хаийта. Тафсиран цхьаболчу 1еламнахана хетарехь, «билгалона т1ехь волчух» луург Мухьаммад ву ﷺ , ткъа «шен вон 1амалш шена хазйинчух» луург – Абу-Джах1ал а, къурайшин керстанаш а бу.
10 Сахьт – кхузахь а, кхечахь а: къематде.
11 Таме дара – там болуш дара, аьлча а, диках дара.
12 Дала тIом бар тIедиллича.
13 Оцу аятаца Далла āла луург ду: нах бусалба динах д1абирзича, боьха лела дуьненахь, гергарлонаш хēдо. Я кхечу дашнашца: бусалбанашна хьарам ду лаьтта т1ехь боьха х1уманаш дан (ц1ий 1ено и. д1. кх.), вовшашца йолу гергарлонаш 1āлаш ца ян. Хетало, Дела вуй те āла лууш, и х1уманаш лелош берш бусалбанаш бац аьлла. Къатāдата элира: "Шуна муха хета: цхьа халкъ Делан жайних (Къуръāнах) д1адирзича, цо бохург ца деш, хьарам долу ц1ий ца 1ēнадо цара, аьлча а, бехке боцурш ца байа цара, т1емаш ца бо цара, вовшашца йолу гергарлонаш ца хēдадо цара, къинхетаме волчу Далла 1есалла ца йо цара?" И дерриге а до-кх цара, Дēлах кхоьруш бацахь. Абу-Хьаййāна элира: "Оцуьнца Далла луург ду пайхамарал ﷺ т1аьхьа наха Къуръāно бохург ца деш вовшашца т1емаш бар, гергарлонаш хедор".
14 Дала не1алт āлар Цо Шен къинхетамах генаваккхар ду.
15 Жуьгташка.
16 Цара буьйцучу маттаца.
17 Гучубаххалц.
18 Дукха нийса дацахь а, иштта гочдина кхузахь 1аьрбийн дош لهو Лах1вун. Цуьнан юкъара маь1на ду: сиха д1айолу х1ума, берийн ловзар санна.
19 Шу х1аллакдина кхин къам дуьненчу доккхур ду Цо.