49. Сурат АЛЬ-ХЬУДЖУРАТ

ЦIийнан чоьнаш

(Мадинатехь доьссина‚ дерриге а 18 аят).



Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчу Делан цIарца.

1 Аят
ХIай ийман диллинарш! Хьалха ма гIерта Далла а‚ Цуьнан элчанна а‚ Делах кхера! Баккъалла а, Дела хезаш верг а ву‚ хууш верг а ву. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
2 Аят
ХIай ийман диллинарш! Шайн аьзнаш ай ма де пайхамаран озал сов‚ чIогIа а ма āла цуьнга дош, шун цхьаболчара вовшашка чIогIа āларх тера шун Iамалш ца яйа, шуна хаа ца луш. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَن تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنتُمْ لَا تَشْعُرُونَ
3 Аят
Баккъалла а, шайн аьзнаш гIелдеш берш Делан элча волчохь – уьш бу Дала шайн дегнаш /Делах/ кхерарна т1ехь зийна берш. Царна гечдар а ду‚ сийлахь-йоккха ял а ю. إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَى لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ
4 Аят
Баккъалла а, и хьоьга /х1ай Мухьаммад/ кхойкхуш берш цIенойн чоьнийн дехьахьара – царах дукхахберш ца кхеташ бу. إِنَّ الَّذِينَ يُنَادُونَكَ مِن وَرَاءِ الْحُجُرَاتِ أَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ
5 Аят
Цара собар дахьара хьо шайна тIе араваллалц, царна дика хир ма дара. Дела т1ех гечдийриг а ву‚ къинхетаме верг а ву. وَلَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
6 Аят
ХIай ийман диллинарш! Шуьга цхьа песикъ стаг веъча цхьа хабар дахьаш‚ аш билгалдаккхалаш /цо деънарг/ аш ца хууш цхьана нахана зен ца дан – тIаккха шу шаьш динчунна тIехь дохкодевлла хир ду 1 . يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ
7 Аят
Шуна хаалаш шуна юккъехь Делан элча вуйла. Дукха долчу гIуллакхашкахь и шуьга ладуг1уш велхьара – шуна шайна хала хир дара. Делахь а‚ Дала дезийтина шуна ийман‚ Цо хаздина и шун дегнашкахь‚ ца дезийтина шуна керстаналла а‚ песакъалла а‚ Iесалла а. Изаш (и сибаташ шайгахь дерш) – уьш бу нийса леларш وَاعْلَمُوا أَنَّ فِيكُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ يُطِيعُكُمْ فِي كَثِيرٍ مِّنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإِيمَانَ وَزَيَّنَهُ فِي قُلُوبِكُمْ وَكَرَّهَ إِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْيَانَ أُوْلَئِكَ هُمُ الرَّاشِدُونَ
8 Аят
Делера къинхетамца а, ниIматаца а. И Дела хууш верг а ву‚ хьукма /нийса/ деш верг а ву. فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَنِعْمَةً وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
9 Аят
Муъма нахах ши тоба летача‚ царна юккъехь маслахьат де. Цу шиннах цхьаъ вукханах летачах ца сацахь – тIом бе /аш массара а/ оцу летачуьнца и Делан омранна (ШарIана) тIеялц. Иза тIеягIахь /Делан омранна/‚ – маслахьат де цу шиннан юккъехь нийсонца. Аш нийсо йēлаш. Баккъалла а, Далла беза нийсо йеш берш. وَإِن طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا فَإِن بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى الْأُخْرَى فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي حَتَّى تَفِيءَ إِلَى أَمْرِ اللَّهِ فَإِن فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ
10 Аят
Баккъалла а, муъма нах – вежарий бу. Маслахьат де шайн шина /довдечу/ вешина юккъехь. Делах кхера‚ шух къинхетам бан мегара. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
11 Аят
ХIай ийман диллинарш! Цхьа нах кхечу нахах ца бēшаш ма хуьлийла‚ уьш царал дика хила а мега‚ зударий а ма хуьлийла кхечу зударех ца бēшаш‚ уьш царал дика хила а мега‚ вовшийн кхачамбацарш (сакхташ) ма лēхалаш‚ вовшашна /ца еза/ цIерш а ма техкалаш. Вон цIе ю песакъалла ийманал тIаьхьа. /Цул тIаьхьа/ тōба ца динарш – уьш зуламхой бу. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَومٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُوا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِّن نِّسَاءٍ عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
12 Аят
ХIай ийман диллинарш! Генадовла дукха долчу, мотталучу (дагадогIучу) хIуманех. Цхьадолу мотталу хIуманаш 2 къа ду. Вовшашна ма теIалаш /къайлаха хIума хаа гIерташ/‚ шух цхьаберш вукхарех тIехьашха ма лēлаш‚ шух цхьанна а дезий шен вешин жижиг даа, и велча? – шуна иза ца дийзи. Делах кхералаш! Баккъалла а, Дела тōба дукха къобал дийриг а ву‚ /дукха/ къинхетаме верг а ву /дохковаьлла Шега тōба диначунна/. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَب بَّعْضُكُم بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ
13 Аят
ХIай нах! Баккъалла а, Оха шу кхоьллина стагах а‚ зудчух а 3 ‚ хилийтина шух халкъаш а‚ тайпанаш а шу вовшашна довзийта. Баккъалла а, шух Далла гергахь уггар сийлахь верг – шух уггар /Делах/ кхоьруш верг ву-кх. Баккъалла а, Дела /шу/ девзаш ву‚ сов дика хууш ву. يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ
14 Аят
Кхелхаш лелачу Iаьрбаша 4 элира: "Ийман 5 диллина Оха". Ахь āла /х1ай Мухьаммад, цаьрга/: "Ийман ца диллина аш‚ делахь а аш āлалаш: "МуьтIахь хили тхо". ХIинца а ийман ца дахна шун дегнашка. Шу Далла а‚ Цуьнан элчанна а муьтIахь хилахь, – шун Iамалех хIумма а эшор ма яц Цо. Баккъалла а, Дела тIеттIа гечдеш верг а ву, къинхетаме верг а ву. قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ وَإِن تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُم مِّنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
15 Аят
Баккъалла а, муъма нах бу шаьш ийман диллинарш Деле а‚ Цуьнан элчане а‚ тIаккха шеко ца йеш‚ шайн бахамца а‚ шайн синошца а Делан новкъахь къахьегнарш 6 . Уьш бу бакълуьйш берш. إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ
16 Аят
Ахь āла /х1ай элча, цу кхелхаш лелачу 1аьрбашка/: "Шу хаийта г1ерта Деле шайн дегнашкахь дин /хилар/? Дела хууш ма ву стигалшкахь дерг а‚ лаьттахь дерг а. Дела массо а хIума хууш верг ма ву". قُلْ أَتُعَلِّمُونَ اللَّهَ بِدِينِكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
17 Аят
Хьуна баккхийбоь бу уьш шаьш бусалба хиларна. Ахь āла: "Суна даккхий ма доь шаьш бусалба дин т1елацарна". ХIаъ‚ Дела къинхетам беш ву шух – шу нисдина ийманна тIе‚ шу бакълуьйш хиллехь. يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُل لَّا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلَامَكُم بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
18 Аят
Баккъалла а, Далла хаьа стигалийн а‚ лаьттан а хьуламехь дерг. Дела гуш ма ву аш дийриг. إِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
1 И аят доьссина Валид бин 1укъба ц1е йолчу стеган хьокъехь. И вахийтина хилла Делан элчано ﷺ бану аль-Мусталакъ тайпанан нахана т1е цаьргара закат эца, цара бусалба дин т1елаьцначул т1аьхьа. Шайга Делан элчанан элча вог1ий а хезна, нах цунна дуьхьалбахара, и лоруш. Валидна моьттира, уьш ша вен бог1уш бу, шайна юккъехь жех1ал заманахь хилла ч1ир бахьанехь. И, кхеравелла, юхавирзира, пайхамаре элира бану аль-Муст1алакъ закат дала дуьхьал бу. Пайхамар, оьг1азвахна, ойла йеш вара царна дуьхьал эскар дахийта. Иштта и воллуш, схьакхечира церан векалш. Цара дийцира, шаьш пайхамарера векалвог1уш ву аьлла, хазахеташ дара, амма иза шайна т1екхачале вухавирзи, шаьш закатна дала даьхни а кечдина 1аш дара. Х1инца оцунах дерг хаа даьхкина шаьш, аьлла. Т1аккха доьссира и аяташ. Т1аьхьа Делан элчано ﷺ Халид бин Валид вахийтира церан хьал хаа. Цунна уьш дика бусалбанаш санна карийра. Т1аккха элира Делан элчано ﷺ : "Х1ума билгалдаккхар – Делера ду, сихвалар – шайт1анера ду".
2 Дикачу нахах мотталу вон хIуманаш.
3 Ᾱдамах а‚ Хьавах а, я боьрша а, стен а.
4 ДIасалела Iаьрбий‚ кочевникаш.
5 Кхузахь билгалдолу الإيمان (Ийман), الإسلآم (Ислам) бохучун к1орггера маь1на. Ийман Делера схьа мел деанарг бакъдар ду, цунах тешар ду. И даг чохь дерг ду. Ткъа Ислам Делан хьукманна, Делан омранна муьт1ахь хилар ду. Иза гучохь дерг ду. Хьалхарниг Далла бен ца хаьа, т1аьхьарчуьнца вай хьукма до. Ийман Исламал хьалара ду даржаца. Ц1енна ийман дерг ислам доцуш хуьлийла дац.
6 Делан новкъахь къахьегнарш – иштта гочдеш ду جاهَدوا боху 1аьрбийн дош. Цуьнан масдар جهاد (Джих1ад) ду. Цхьаболчара цуьнан маь1на деккъа Делан новкъахь т1ом бар, олий деш ду. Вайна юкъахь дукха хьолехь г1азот олий девзаш ду и. Ткъа цуьнан маь1на дуккха шуьйра ду: массо а кепара Делан дош хьаладаккха беш болу болх, къахьегар ду иза, шайн синош а, бахам а ца кхоош, коьртачу хьесапехь, машаран хьелашкахь, ткъа царах кхачо ца хилахь, мостаг1аша дуьхьарлонаш йеш, динан г1уллакхаш кхочушдан ца дуьтуш, ц1еношкара арадохуш хилча – т1аман хьелашкахь а. Уггар доккха джих1ад стаго шеца хьоьгу къа ду, шен сица деш дерг ду, аьлла пайхамаро ﷺ.